Obecnie nie ma szczegółowych przepisów dotyczących badań i kontroli elektronarzędzi, w związku z tym okresowe przeglądy, badania, kontrole należy przeprowadzać wg instrukcji zakładowych opracowanych na podstawie dokumentacji (instrukcji) elektronarzędzia dostarczonej przez producenta oraz wyżej przytoczonych przepisów.
Narzędzia, bez względu na rodzaj zasilania układu napędowego, podlegają wymaganiom rozporządzenia ministra gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 ze zm.) – tzw. „narzędzia stare”, albo wymaganiom rozporządzenia ministra gospodarki z 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. nr 199, poz. 1228 ze zm.) – tzw. „narzędzia nowe”. Wg definicji z ww. rozporządzeń maszyna to:
- wszelkie maszyny i inne urządzenia techniczne, narzędzia oraz instalacje użytkowane podczas pracy (...),
- zespół wyposażony lub, który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie,
a użytkowanie maszyny to wykonywanie wszelkich czynności związanych z maszyną, w szczególności jej uruchamianie lub zatrzymywanie, posługiwanie się nią, transportowanie, naprawianie, modernizowanie, modyfikowanie, konserwowanie i obsługiwanie, w tym także czyszczenie.
W związku powyższym należy przypomnieć zapisy:
- Kodeksu pracy mówiące, że pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane narzędzia zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy oraz uwzględniały zasady ergonomii;
- rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp, mówiące, że maszyny i narzędzia oraz ich urządzenia ochronne powinny być utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej użytkowanie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w procesach i warunkach, do których są przeznaczone;
- rozporządzenia w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bhp w zakresie użytkowania maszyn, mówiące, że pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego, co może spowodować powstawanie sytuacji niebezpiecznych, poddane były okresowej kontroli.
Z przedstawionego zestawienia widać, że narzędzia ręczne z napędem zasilanym akumulatorami podlegają tym samym wymaganiom w zakresie bezpieczeństwa podczas użytkowania jak narzędzia zasilane z sieci elektrycznej czy inne maszyny.
Pomocą w opracowaniu instrukcji zakładowych, może być norma PN-88/E-08400:1988; ark 10 „Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym. Badania kontrolne w czasie eksploatacji”. Mimo tego, że norma jest nieaktualna (ale nie została zastąpioną inną), to powinno się jej zapisy traktować jako wymagania „dobrej praktyki”, czyli uwzględniać we
własnych instrukcjach dotyczących badań i kontroli elektronarzędzi, w tym tych zasilanych z akumulatorów.
Opracowując zakres badań należy mieć na uwadze to, że:
- integralną częścią narzędzia akumulatorowego jest ładowarka akumulatorów zasilana z sieci 230V użytkowana często w dość przypadkowych miejscach,
- narzędzia z zasilaniem akumulatorowym mimo, że są bezpieczne pod względem elektrycznym (w normalnych warunkach eksploatacji), to mogą powodować zagrożenia związane z ich mechaniczną niesprawnością (podobnie jak narzędzia zasilane z sieci 230V), np.: niesprawny system mocowania narzędzia roboczego, uszkodzona osłona części roboczej czy niesprawny wyłącznik.
Podstawa prawna:- Art. 215 i art. 218 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
- § 57 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.)
- § 27 rozporządzenia ministra gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 121, poz. 1596 ze zm.)
Lesław Zieliński, były główny inżynier zarządzania bezpieczeństwem pracy, rejestrowany audytor pomocniczy SZBP wg ISRS
Zobacz także:
