Rosja – zyski uzależnione od geopolityki

W I kw. 2015 roku rosyjski PKB spadł po raz trzeci z rzędu, pogłębiając recesję. Wskaźnik PMI sektora wytwórczego po raz siódmy z rzędu ukształtował się poniżej 50 punktów (w czerwcu wyniósł on 48,7). Nieco lepiej wygląda sytuacja w sektorze usługowym – poziom 49,5 punktu, po trzech odczytach powyżej 50, oznacza stagnację. Spadają także sprzedaż detaliczna, inwestycje oraz dochody Rosjan. Wysokie stopy procentowe utrzymywane przez bank centralny oraz umocnienie się rubla mają pozytywny wpływ na ścieżkę inflacji. W czerwcu ceny wzrosły o 15,3% w porównaniu z zeszłym rokiem, ale w okresie kwiecień-czerwiec już tylko o 4,4% w stosunku rocznym. Cztery obniżki stóp procentowych wprowadzone przez bank centralny wydają się zatem uzasadnione.

Po osiągnięciu minimum na początku roku i wzroście o ponad 40% do 60 USD na baryłkę w maju i czerwcu, cena ropy w ostatnich tygodniach znów spadła o niemal 20%. Gospodarka Rosji jest silnie uzależniona od wpływów z eksportu surowców energetycznych, stąd ostatnie spadki ich cen powodują dalszą presję na finanse państwa i przedsiębiorstw z branży wydobywczej. Pod koniec czerwca Unia Europejska przedłużyła sankcje wobec Rosji do końca stycznia 2016 roku. Dotykają one przede wszystkim przedsiębiorstw z sektora obronnego, wydobycia ropy i gazu ziemnego oraz banków. Unia zagroziła także, że sankcje mogą być rozszerzone, jeśli Rosja nie będzie wywiązywać się z uzgodnień zawartych w lutym br. w Mińsku i nie użyje swych wpływów by powstrzymać eskalację przemocy na wschodzie Ukrainy.

Jednym najważniejszych czynników ryzyka inwestycyjnego w Rosji „od zawsze” jest ryzyko nieposzanowanie prawa własności, w tym do własności akcji. Na własnej skórze przekonali się o tym akcjonariusze Jukosu, którego aktywa w 2004 r. zostały skonfiskowane w wyniku oskarżeń o niepłacenie podatków. Po ponad 10-letniej batalii w sądach arbitrażowych, byłym akcjonariuszom Jukosu przyznano odszkodowanie w wysokości 50 mld USD. W czerwcu tego roku władze w Belgii i Francji przystąpiły do zajmowania rachunków bankowych oraz nieruchomości należących do Federacji Rosyjskiej oraz rosyjskich przedsiębiorstw państwowych. Szacuje się, że to zajęte aktywa mogą przynieść ok. 2 mld USD. Choć to niewielka część przyznanego akcjonariuszom odszkodowania, to można mieć nadzieję, że takie działania spowodują, że władze w Rosji będą nieco bardziej skłonne przestrzegać prawa międzynarodowego.

Indeks giełdy rosyjskiej Micex zyskał w pierwszej połowie roku ponad 18%, co w połączeniu z umocnieniem się rubla o 4%, dało niemal 24% zysku - drugi najlepszy wynik po indeksie giełdy w Szanghaju. Wyceny według wskaźników fundamentalnych plasują ten rynek pośród trzech najtańszych rynków na świecie, ale jest to odzwierciedleniem ryzyka politycznego i uzależnienia gospodarki od zmiennych i spadających w ostatnich miesiącach surowców.

Wykres 1. MICEX – ostatnie 10 lat

Źródło: Stooq.pl

Podsumowując, inwestycje w Rosji mogą zachęcić inwestorów niskimi wycenami, ale realizacja ponadprzeciętnych zysków jest uzależniona od stabilizacji geopolitycznej, a w szczególności od rozwiązania problemu wschodniej Ukrainy, co pozwoliłoby na normalizację relacji z Unią Europejską.