Dostęp służb do danych telekomunikacyjnych – kolejne krytyczne głosy

Rada do Spraw Cyfryzacji przy Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji odniosła się do rozpoczętych prac legislacyjnych, które mają na celu dostosowanie przepisów do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 30 lipca 2015 r. odnośnie dostępu służb do danych telekomunikacyjnych. Rada rekomenduje wprowadzenie realnego mechanizmu kontroli nad wykorzystywaniem danych telekomunikacyjnych, w którym konieczność uzyskania zgody sądu bądź innego niezależnego organu będzie zasadą, a nie wyjątkiem.

Rada ds. Cyfryzacji chce też wprowadzenia zasady subsydiarności, która zapewni, że uprawnione podmioty będą sięgać po dane wyłącznie w sytuacjach, w których inne środki okażą się niewystarczające lub nieprzydatne.

Zdaniem Rady niezbędne jest też informowanie osób, których dane zostały pobrane, o tym fakcie. Rada twierdzi też, że trzeba ograniczyć sytuacje, w których możliwe jest sięganie po dane telekomunikacyjne, do spraw dotyczących poważnych przestępstw.

Rada przypomniała, że dane telekomunikacyjne są integralnym elementem tajemnicy komunikowania się. Potwierdził to m.in. Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) w wyrokach Malone przeciwko Wielkiej Brytanii (skarga nr 8691/79) i Copland przeciwko Wielkiej Brytanii (skarga nr 62617/00). W pierwszym z tych wyroków ETPC wskazał, że „pozyskiwanie danych zawartych w tzw. bilingach nie może wprawdzie być utożsamiane z podsłuchem rozmów telefonicznych, jednakże ujawnienie policji tego rodzaju danych bez zgody abonenta powinno być traktowane jako równoważne ingerencji w prawo zagwarantowane w art. 8 ust. 1 Konwencji (prawo do prywatności)”.

Stanowisko to potwierdziły w swoich wyrokach zarówno Trybunał Konstytucyjny, jak i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). W związku z tym, jak wskazał TSUE „ochrona życia prywatnego w każdym wypadku wymaga, aby odstępstwa od ochrony danych osobowych i jej ograniczenia ograniczały się do tego, co jest absolutnie konieczne”.

Do zmian negatywnie odniósł się też Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych twierdząc, że projektowane przepisy nie zapewniają niezależnej kontroli udostępniania danych telekomunikacyjnych.