Kiedy ochrona praw konsumentów narusza ochronę danych osobowych

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przygotował zmiany w ustawie o ochronie konsumentów, które mają ograniczyć tzw. misseling. Pod tym pojęciem kryje się sprzedaż produktów niedopasowanych do potrzeb konsumenta, których skutki mogą być niekorzystne z perspektywy kupującego.

Dokładniej, chodzi o ograniczenie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów polegających na oferowaniu usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom, ustalonym z uwzględnieniem takich cech jak wiek, stan zdrowia, wiedza i doświadczenie w obszarze usług finansowych, sytuacja materialna, a nawet charakter. Fundacja Panoptykon zwraca uwagę, że nowe zapisy chroniące konsumentów mogą naruszać przepisy o ochronie danych osobowych.

Zdaniem fundacji nie jest bowiem jasne, w którym momencie oraz na jakiej podstawie będzie weryfikowane czy dana usługa finansowa nie odpowiada potrzebom konsumentów ustalonym ze względu na ich wiek, stan zdrowia, doświadczenie itp. Organizacja obawia się, że taka otwarta konstrukcja przepisów instytucje oferujące usługi finansowe będą wykorzystywały prawne ryzyko związane z ewentualnymi roszczeniami ze strony klientów jako pretekst do zbierania dodatkowych danych, w tym danych wrażliwych, pomimo że nie mają ku temu jasnych podstaw wynikających z innych ustaw.

Fundacja obawia się też, że tak sformułowany przepis ustawy może być użyty jako argument za potrzebą wprowadzenia kolejnych zmian legislacyjnych, które rozszerzyłyby zakres danych osobowych, jakie instytucje oferujące usługi finansowe mogą gromadzić i przetwarzać na potrzeby profilowania konsumentów ze względu na wiek czy stan zdrowia konsumentów. Takie działanie niesie zaś ryzyko dyskryminacji w dostępie do usług i stygmatyzacji.