W postępowaniu karnym informatyk musi ujawnić dane użytkowników Internetu

Autor: Justyna Plechowska-Łukowska
Data: 28-08-2014 r.

W toku postępowania karnego organy ścigania mają prawo i zwracają się do administratorów stron, portali, właścicieli serwerów o udostępnienie danych informatycznych mogących przyczynić się do ustalenia tożsamości sprawcy przestępstwa popełnionego za pośrednictwem Internetu.

W związku z ogromną popularnością Internetu i występującymi w nim negatywnymi zjawiskami, stworzono prawne mechanizmy pozwalające na ochronę przed tzw. cyberprzestępczością oraz przeciwdziałanie jej skutkom. Istnieje nie tylko sposobność do ochrony przed szkodami związanymi z funkcjonowaniem Internetu. Ustawodawca zapewnił poszkodowanym również środki odwoławcze oraz możliwość dochodzenia odszkodowania za krzywdy doznane na skutek nadużycia Internetu.

 

Niestety, ze względu na dużą anonimowość, skuteczność tych mechanizmów nie zawsze jest zadowalająca. Wobec coraz większych możliwości podszywania się pod obcy adres IP, korzystania z sieci TOR, czy też nawet używania komputerów z tzw. „kawiarenek internetowych”, prawdziwym problemem staje się najważniejszy w postępowaniu karnym element, tj. ustalenie tożsamości sprawcy oraz zebranie dowodów potwierdzających jego sprawstwo.

Informacje dla organów

Informacje, o które mogą zwrócić się organy, są różnorodne, w zależności od rodzaju podmiotu, od którego mają pochodzą. Najczęściej są zawarte w logach systemowych, gromadzone i przechowywane głównie w celach technicznych lub administracyjnych. Mogą to być dane podane przy rejestracji różnego rodzaju kont pocztowych czy też profili na forach. Niestety, najczęściej dane te nie są weryfikowane pod kątem ich prawdziwości, co utrudnia identyfikację użytkownika.

Innym rodzajem są dane o charakterze technicznym, takie jak numer IP komputera, czy też logi systemowe, które rejestrują dane na temat aktywności sieciowej. Pozwalają one na ustalenie, z jakimi miejscami w sieci łączył się dany użytkownik, z którym użytkownikiem wymieniał wiadomości, jakich transakcji dokonywał. Przykładowo, od dostawców Internetu żąda się ujawnienia numeru IP komputera, za pośrednictwem którego sprawca działał, informacji, z jakim numerem IP nawiązywał w danym czasie połączenia, jakie pliki pobierał czy wysyłał. Od administratora poczty elektronicznej żąda się ujawnienia danych podanych przy rejestracji adresu e-mail, numeru IP komputera, z którego to konto zostało założone czy też zlikwidowane, numerów IP komputerów, z których dokonano zmian hasła itp. W przypadku właścicieli portali aukcyjnych najczęściej prośba dotyczy takich danych jak numery IP komputera, za pośrednictwem którego umieszczono aukcję, danych podanych przy rejestracji konta aukcyjnego. Wszystkie te informacje we wzajemnym powiązaniu z innymi dowodami zebranymi w toku postępowania karnego mogą przyczynić się do ustalenia tożsamości sprawcy.

Obowiązek wydania danych

Kodeks postępowania karnego nakłada obowiązek wydania danych na żądanie sądowi lub prokuratorowi. Obowiązek ten dotyczy dysponenta bądź użytkownika nośnika lub systemu informatycznego, na którym przechowywane są żądane dane. Postawienie zawiera wykaz informacji, które mają być wydane, i może obejmować również korespondencję przesyłaną pocztą elektroniczną. Nadto żądanie nakłada obowiązek niezwłocznego zabezpieczenia danych na określony czas, ale nie dłuższy niż 90 dni. Aby sąd lub prokurator mógł otrzymać żądane dane, musi skierować do danego podmiotu, np. dostawcy Internetu, postanowienie, w którym zostanie dokładnie określone, jakie dane mają zostać wydane. Administrator nie ma zatem obowiązku udostępniania zadanych danych na podstawie zwykłego pisma, czy też zapytania kierowanego przez policję.

W toku postępowania karnego organy ścigania mają prawo zabezpieczyć przedmioty mogące stanowić dowód w sprawie, a zawierające dane informatyczne (np. twardy dysk komputera zawierający niedozwolone treści, pendrive, laptop, płyty CD). W takiej sytuacji wskazane przedmioty należy wydać na żądanie sądu lub prokuratora, a wypadkach niecierpiących zwłoki, również na żądanie policji. Jest to zatem sytuacja odmienna od obowiązku wydania danych informatycznych, których żądać może tylko sąd lub prokurator. Jeśli przedmiotu żąda policja, osoba, od której rzecz zabrano, ma prawo złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie postanowienia sądu lub prokuratora o zatwierdzeniu zatrzymania tych rzeczy. W przypadku odmowy dobrowolnego wydania rzeczy, policja może przeprowadzić ich odebranie.

Justyna Plechowska-Łukowska, prokurator

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Jak zatrzeć ślady po przeglądaniu Internetu?

pobierz

Wzór Polityki Bezpieczeństwa w ochronie danych osobowych

pobierz

Konfiguracja bezpieczeństwa. Windows 10

pobierz

10 sprytnych trików na szybkie obliczenia w Excelu

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 35615 )
Array ( [docId] => 35615 )