Kontrakt menedżerski może być usługą świadczoną przez przedsiębiorcę

Autor: Monika Sugier
Data: 14-04-2015 r.

Obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlega osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Tak wynika z orzeczenia Sądu Najwyższego w wyroku z 4 listopada 2014 r., I UK 103/14. Wnioskodawca wystąpił do ZUS o wydanie pisemnej interpretacji, czy w przedstawionym stanie faktycznym podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Wskazał, że będzie zarządzał spółką na podstawie umowy o świadczenie usług – kontraktu menedżerskiego, która będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez niego jako osobę fizyczną, mając za przedmiot – zarządzanie i kierowanie Spółką. Na dzień sporządzenia wniosku wnioskodawca podjął czynności zmierzające do założenia tej działalności. Do 18 listopada 2011 r. był zatrudniony w spółce na stanowisku prezesa do spraw pracy i polityki społecznej na podstawie umowy o pracę, która uległa rozwiązaniu za porozumieniem stron, jest członkiem zarządu tej spółki i pełni w niej funkcję zastępcy prezesa. Z dniem 18 listopada 2011 r. wnioskodawca rozpoczął prowadzenie działalności. Kontrakt został zawarty na czas trwania kadencji członków zarządu (która upływał w połowie 2013 r.) i była wykonywana od 1 grudnia 2011 r.

 

Organ rentowy uznał, że brak było podstaw do wydania interpretacji, gdyż wniosek dotyczy sfery uprawnień i obowiązków Spółki. Sąd okręgowy zmienił decyzję ZUS, uznając za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku i zanegował też stanowisko organu wskazujące, że umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeniowym (zgodnie z ustawą o PIT), a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej. ZUS apelował od wyroku.

Sąd Apelacyjny zmienił wyrok sądu okręgowego, uznając m.in., że wniosek został złożony przez przedsiębiorcę. Oddalił odwołanie wnioskodawcy, podzielając ustalenia poczynione przez sąd pierwszej instancji, jednak dokonując ich odmiennej oceny prawnej.

Sąd Najwyższy w konsekwencji wniesionej skargi wnioskodawcy uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał sądowi apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Stanowisko Sądu Najwyższego

Zarówno stosunek pracy i umowa-zlecenie lub inna umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu, stanowią odrębne tytuły ubezpieczeń społecznych. O tym, czy dany podmiot ma prawo do wystąpienia o interpretację przewidzianą w art. 10 usdg decyduje posiadanie przez niego statusu przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów tej ustawy.

W ocenie SN sąd odwoławczy nie dostrzegł, że osoba zarządzająca zakładem pracy może być zatrudniona zarówno na podstawie stosunku pracy, jak i umowy cywilnoprawnej (w tym kontraktu menedżerskiego), a zasada swobody umów (art. 3531 kc) umożliwia stronom dokonanie wyboru rodzaju stosunku prawnego, który je będzie łączył, w tym jego zmiany. Również przepisy ustawy systemowej nie zakazują zmiany formy zatrudnienia i wynikającej z niej zmiany tytułu ubezpieczenia.

W judykaturze i piśmiennictwie przyjmuje się zgodnie, że dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku), rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi kosztami, z czym też wiąże się uczestnictwo w obrocie gospodarczym. Wymaganie to spełnione jest wówczas, gdy działalność gospodarcza realizowana jest poprzez odpłatne (czyli ekwiwalentne) świadczenia wzajemne, spełniane w ramach obrotu gospodarczego. Z kolei w przesłance ciągłości istotna dla jej spełnienia jest zatem powtarzalność określonych czynności celem osiągnięcia dochodu.

Ponadto artykuł 20 Konstytucji RP ustanawia zasadę wolności działalności gospodarczej, podlegającej ograniczeniom ustanowionym tylko w ustawie i tylko gdy są konieczne z określonych w niej przyczyn, które jednak nie mogą naruszać istoty tej wolności (art. 31). Przepisy o działalności nie wyłączają z niej umów menedżerskich. Działalność gospodarcza dozwolona jest każdemu i na równych prawach. Nie jest już oparta na reglamentacji, lecz tylko na jej ewidencji. Zatem przy braku definicji, na czym ma polegać usługowa działalność gospodarcza nie można wprowadzać ograniczenia, które nie wynika z ustawy. Pojęcie gospodarczej działalności usługowej nie pozwala przyjąć, że stałe wykonywanie rodzajowo jednej umowy (usługi) i dla jednego podmiotu nie może być działalnością gospodarczą. Nie ma także podstaw do ingerowania w sposób prowadzenia i wykonywania tej działalności, w szczególności do stwierdzenia, że skoro umowy menedżerskie mają być wykonywane tylko osobiście, to wobec tego nie stanowią prowadzenia działalności gospodarczej.

Monika Sugier, radca prawny

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Jak zatrzeć ślady po przeglądaniu Internetu?

pobierz

Wzór Polityki Bezpieczeństwa w ochronie danych osobowych

pobierz

Konfiguracja bezpieczeństwa. Windows 10

pobierz

10 sprytnych trików na szybkie obliczenia w Excelu

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 36921 )
Array ( [docId] => 36921 )