Choć ogłoszenie upadłości likwidacyjnej dłużnika zmienia sytuację zastawnika zastawu rejestrowego, to nadal przysługuje mu szereg uprawnień. Prawo w sposób szczególny chroni bowiem wierzycieli, na rzecz których ustanowione zostały zabezpieczenia rzeczowe na majątku upadłego.
Sposób i zakres realizacji uprawnień zastawnika zastawu rejestrowego w postępowaniu upadłościowym, obejmującym likwidację majątku upadłego wyznacza Prawo upadłościowe i naprawcze. Inaczej kształtuje ona sytuację prawną podmiotu, będącego jedynie wierzycielem rzeczowym upadłego, a inaczej – wierzyciela osobistego, zabezpieczonego rzeczowo na majątku upadłego.
Aby ograniczyć sytuacje, w których dochodzi do zmniejszenia się majątku dłużnika przed ogłoszeniem upadłości likwidacyjnej ustawodawca nakazuje uznać za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości takie zabezpieczenie długu niewymagalnego, które zostało dokonane przez upadłego w terminie 2 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. To, kto złożył wniosek – wierzyciel czy dłużnik, nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia. Przepis ten nie ma zastosowania do zabezpieczeń dokonywanych w chwili zaciągnięcia zobowiązania.
Zastaw rejestrowy musi być skuteczny wobec masy upadłości
Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.
Sposób zabezpieczenia
W postępowaniu upadłościowym zastawnik będzie mógł zaspokoić się z przedmiotu zastawu rejestrowego na kilka sposobów. Pierwszym jest przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego – poprzez oświadczenie złożone syndykowi. Można również dokonać sprzedaży przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego, który przeprowadzi notariusz lub komornik (jeśli przedmiot znajduje się we władaniu syndyka, to on dokona sprzedaży).
Nie zawsze wierzycielowi rzeczowemu (nie będącemu jednocześnie wierzycielem osobistym upadłego), udaje się uzyskać zaspokojenie wszystkich swoich roszczeń w postępowaniu o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej. W takiej sytuacji pozostaje mu poszukiwanie zaspokojenia poza tym postępowaniem, czyli u swoich dłużników osobistych.
Podstawa prawna:
- art. 127, 131, 236, 327-330, 340, 345 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2012 r., nr 1112, ze zm.);
- art. 22, 24, 27 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. z 2009 r., nr 67, poz. 569, ze zm.);
- art. 527 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz.U. z 1964 r., nr 16, poz. 93, ze zm.).
Agata Jankowska-Galińska, radca prawny
Zobacz także: