Ustanowienie użytkowania udziałów – skutki dla spółki i jej zarządu

Autor: Maciej Szupłat
Data: 16-06-2015 r.

Podstawowym obowiązkiem stron umowy użytkowania udziałów jest powiadomienie zarządu spółki o ustanowieniu użytkowania, połączone z przedstawieniem dowodu dokonania tej czynności. Użytkownik może wykonywać wszelkie prawa wobec spółki dopiero od chwili, gdy spółka zostanie prawidłowo zawiadomiona o ustanowieniu użytkowania na udziale.

Wystarczy, że spółkę zawiadomi jedna ze stron umowy. Przepisy nie określają, w jakiej formie należy dokonać zawiadomienia. Oznacza to, że można to zrobić ustnie, jednocześnie składając dowód w postaci umowy użytkowania lub wyciągu z niej z tej umowy (art. 187 § 1 ksh). Jednak warto zadbać o standardową procedurę – oświadczenie na piśmie jednej ze stron z załączonym odpisem umowy zbycia udziałów.

Użytkownik udziału nigdy nie staje się wspólnikiem spółki. Ustanowienie użytkowania jest skuteczne wobec spółki dopiero od chwili, gdy zarząd otrzyma od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o ustanowieniu użytkowania wraz z dowodem dokonania tego.

 

Zawiadomienie o ustanowieniu użytkowania jest skuteczne, gdy spełnia następujące warunki:

  • zostało dokonane przez właściwą osobę (wspólnika, użytkownika),
  • informuje zarząd spółki, jakiego udziału (udziałów) dotyczy umowa użytkowania,
  • jest połączone z przekazaniem spółce odpowiedniego dokumentu stanowiącego dowód ustanowienia użytkowania udziału (umowa użytkowania),
  • zostało dokonane wobec co najmniej jednego członka zarządu spółki lub jej prokurenta.

Skutki braku zawiadomienia

Jeżeli strony umowy użytkowania nie zawiadomiły zarządu o ustanowieniu użytkowania, to jest ono wprawdzie skuteczne, ale nie wobec spółki. Wobec spółki nie wywołuje wówczas żadnych skutków prawnych, nawet jeżeli zarząd z innego źródła dowiedział się o ustanowieniu użytkowania.

W takim przypadku wyłącznie wspólnik może wykonywać prawa z udziału (w tym prawo głosu) i pobierać dywidendę. Użytkownik nie może natomiast wykonywać żadnych uprawnień wobec spółki, w tym prawa głosu. Nawet gdyby umowa spółki zezwalała na wykonywanie prawa głosu przez użytkownika, brak zawiadomienia spowoduje, że wobec spółki uprawnionym do głosowania nadal pozostanie wspólnik.

Obowiązki zarządu

Jeśli wspólnik obciąży swoje udziały użytkowaniem i powiadomi o tym zarząd, wówczas zarząd ma obowiązek:

  • wpisać fakt ustanowienia użytkowania do księgi udziałów,
  • złożyć sądowi rejestrowemu podpisaną przez wszystkich członków zarządu nową listę wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich oraz wzmianką o ustanowieniu użytkowania udziału.

Aktualizacja księgi udziałów

Po otrzymaniu prawidłowego zawiadomienia o ustanowieniu użytkowania zarząd powinien zaktualizować księgę udziałów, dokonując w niej wzmianki, że udziały wspólnika zostały oddane w użytkowanie. W księdze udziałów miejsce na te wpisy znajduje się w rubryce np. o nazwie „Uwagi” lub „Inne informacje”. Użytkownika wskazuje się w taki sam sposób, jak wspólnika, czyli podając jego imię i nazwisko lub firmę (nazwę) oraz adres. Dodatkowo, jeżeli użytkownik może wykonywać prawo głosu, powinno to być odnotowane. W księdze udziałów zarząd powinien też umieścić informację o przeniesieniu, wygaśnięciu czy zmianie treści umowy użytkowania.

Złożenie listy wspólników w KRS

Następnie zarząd składa sądowi rejestrowemu listę wspólników ze wzmianką o ustanowieniu użytkowania. Zarząd powinien zadbać, aby lista wspólników została podpisana przez wszystkich członków zarządu.

Złożenie sądowi rejestrowemu listy wspólników ze wzmianką o ustanowieniu użytkowania jest obowiązkiem zarządu. Dzięki temu zarząd uniknie ewentualnych roszczeń skierowanych przez osoby, które mogłyby ponieść szkodę, dokonując czynności prawnych, nie wiedząc o istnieniu użytkowania udziałów i nie mogąc się z nim zapoznać w sądzie rejestrowym.

Jeśli ustanowienie użytkowania jest nieważne (np. ze względu na niedochowanie wymaganej formy) lub bezskuteczne (np. ze względu na brak zgody spółki wymaganej umową spółki), wówczas sąd rejestrowy – dowiedziawszy się o tym – odmówi przyjęcia do rejestru nowej listy wspólników.

Niedopełnienie obowiązków – odpowiedzialność zarządu

Umieszczenie w księdze udziałów wpisu o ustanowieniu użytkowania udziałów jest obowiązkiem zarządu. Jeżeli zarząd zaniedba go, sąd może wymierzyć grzywnę do 20.000 zł (art. 594 ksh). Ponadto, gdyby wzmianka o użytkowaniu udziałów nie została wpisana do księgi, zarząd spółki ryzykuje odpowiedzialność odszkodowawczą wobec użytkownika, jeśli poniesie on szkodę z tego powodu.

Maciej Szupłat, adwokat

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Jak zatrzeć ślady po przeglądaniu Internetu?

pobierz

Wzór Polityki Bezpieczeństwa w ochronie danych osobowych

pobierz

Konfiguracja bezpieczeństwa. Windows 10

pobierz

10 sprytnych trików na szybkie obliczenia w Excelu

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 37324 )
Array ( [docId] => 37324 )