Warunkowe zbycie udziałów w spółce z o.o. – rejestracja w KRS

Data: 11-12-2013 r.

Sprzedaż lub zakup udziałów w spółce z o.o. z zastrzeżeniem warunku jest zjawiskiem występującym dość często w obrocie prawnym. Wymaga jednak zgłoszenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Przy składaniu nowej listy wspólników bez umowy zbycia udziałów, sąd rejestrowy ma obowiązek dokonać rejestracji.

Jeżeli umowa spółki zastrzega prawo pierwokupu dla wspólnika to wspólnik sprzedający swoje udziały musi zawrzeć nie zwykłą, ale warunkową umowę sprzedaży udziałów (tj. pod warunkiem, że wspólnik uprawniony z pierwokupu nie wykona swojego uprawnienia). Jeżeli umowa sprzedaży udziałów miałaby charakter bezwarunkowy to wspólnik sprzedający udziały osobie trzeciej odpowiada wobec wspólnika uprawnionego z pierwokupu za wyrządzoną tym szkodę.

 

Natomiast jeżeli w umowie zastrzeżono prawo pierwszeństwa to oznacza to, że wspólnik chcący sprzedać swoje udziały musi najpierw zaproponować ich nabycie wspólnikowi uprawnionemu z tytułu prawa pierwszeństwa. Taka propozycja powinna zostać złożona pisemnie.

Okres przejściowy

Warunek „wymuszony” przez zastrzeżenie w umowie spółki prawa pierwokupu nie jest jedynym warunkiem, pod jakim strony mogą zastrzec dojście do skutku umowy sprzedaży udziałów. Inne warunki mogą wynikać z przepisów prawa (np. obowiązek uzyskania zgody Prezesa UOKiK na koncentrację) czy woli stron (np. zapewnienie finansowania transakcji, dokonanie dodatkowych analiz). Zawsze oznacza to powstanie pewnego okresu przejściowego, w którym umowa „oczekuje” na ziszczenie się warunku, a właścicielem udziałów jest nadal dotychczasowy wspólnik. Stanowi to sytuację niekomfortową dla kupującego, zwłaszcza jeżeli wspólnik jest większościowy lub ma istotny wpływ na działalność spółki.

Interesy kupującego

W związku z zabezpieczeniem interesów kupującego umowa może:

  • ustanawiać ze strony kupującego obserwatora, który będzie na bieżąco obecny w spółce i będzie obserwował jej działalność;

  • przewidywać sporządzenie po okresie przejściowym ponownej wyceny udziałów i określenie na tej podstawie nowej ceny w umowie sprzedaży;

  • zobowiązywać sprzedającego do zapewnienia, aby spółka prowadziła jedynie normalną, regularną działalność gospodarczą (zapobieżenie wyprowadzaniu majątku), bez przekształceń (łączeń, podziałów), emitowania obligacji czy zmieniania umowy spółki.

Sprzedający powinien także zagwarantować, że spółka nie zbędzie swojego przedsiębiorstwa (lub jego części), nie rozpocznie kosztownych inwestycji, nie zmieni lub nie rozwiąże umów z najważniejszymi klientami czy też nie dokona radykalnych zmian w strukturze zatrudnienia. Rzadziej spotykane rozwiązania to np. dołączenie przedstawiciela kupującego do składu zarządu kupowanej spółki.

W przypadku zastrzeżenia warunku zawieszającego, który ustanawia okres przejściowy w dojściu zobowiązania do skutku, kupujący powinien mieć prawo odstąpienia od umowy oraz prawo do naliczenia kar umownych.

Inne dokumenty potrzebne przy zbyciu udziałów

W dniu zawierania umowy warunkowej sprzedawca składa także wiele oświadczeń i zapewnień. Przykładowo dotyczą tego, że udziały nie są obarczone wadami prawnymi, nie ma istotnych ryzyk w działalności spółki, czy że nie toczą się przeciwko spółce sprawy sądowe powyżej określonej wartości przedmiotu sporu. W umowie należy w związku z tym zastrzec, że takie „representations and warranties” będą prawdziwe również w dniu ziszczenia się warunku lub, że w tym dniu sprzedający złoży dodatkowe oświadczenie potwierdzające prawdziwość uprzednio poczynionych obietnic.

Obowiązki względem KRS

Zgodnie z art. 180 Kodeksu spółek handlowych zbycie udziałów powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Sprzedaż powinna zostać zgłoszona zarządowi spółki. Zarząd wpisuje wówczas odpowiednią zmianę w prowadzonej przez siebie księdze udziałów i składa sądowi rejestrowemu nową listę wspólników (art. 188 w związku z art. 187 K.s.h.).

W uchwale z dnia 22 września 1993 roku (III CZP 118/93) Sąd Najwyższy stwierdził, że zarząd nie ma obowiązku dołączyć do nowej listy wspólników dokumentów dotyczących podstawy prawnej zmiany w składzie osobowym spółki z o.o. Takie stanowisko zawarte zostało także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2009 roku (II FSK 63/08), gdzie Sąd stwierdził, iż nie ma obowiązku złożenia nawet umowy zbycia, nie mówiąc już o dowodzie na spełnienie warunku. Niezłożenie takich dokumentów nie stanowi więc takiego braku w postępowaniu, którego obligowałoby sąd rejestrowy do wezwania do jego usunięcia. Zarząd nie musi zatem udowadniać spełnienia warunku z warunkowej umowy sprzedaży udziału, stanowiącej podstawę do dokonania zmiany w księdze udziałów.

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Jak zatrzeć ślady po przeglądaniu Internetu?

pobierz

Wzór Polityki Bezpieczeństwa w ochronie danych osobowych

pobierz

Konfiguracja bezpieczeństwa. Windows 10

pobierz

10 sprytnych trików na szybkie obliczenia w Excelu

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 33236 )
Array ( [docId] => 33236 )