Przedsiębiorca dochodzący zapłaty od dłużników, nie może stosować w działaniach windykacyjnych praktyk niedozwolonych. Wezwanie do zapłaty powinno zawierać prawdziwe informacje, nie może mieć charakteru groźby (XVII AmA 14/11).
W szczególności należy do nich umieszczanie w pismach i wezwaniach do zapłaty zapisów zawierających informacje nieprawdziwe, wywołujące błąd, posiadające charakter groźby, nierzetelne lub niepełne. Dotyczy to w szczególności firm windykacyjnych.
Właśnie takim przypadkiem była spółka, która zajmowała się windykacją niezapłaconych przez konsumentów należności, na rzecz wierzyciela. Spółka w wezwaniach do zapłaty wysyłanych do konsumentów groziła, że jeśli nie spłacą oni swoich długów:
odwiedzi ich windykator – pracownik spółki „i rozpocznie egzekucję i procedurę ustalania majątku”,
dane dłużników w razie wydania wyroku zostaną automatycznie umieszczone w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych, co uniemożliwi im zaciąganie kredytów i kupno na raty,
Ponadto firma groziła, że sprawa zostanie zgłoszona Policji, jako wykroczenie i zakończy się grzywną w wysokości do 5.000 do zł., lub nawet pozbawieniem wolności dłużnika w formie 30-dniowego aresztu. Prezes UOKiK uznał, że opisane wyżej działania są sprzeczne z prawem i dobrymi obyczajami oraz naruszają zbiorowe interesy konsumentów. Nałożył na spółkę kary pieniężne w wysokości łącznej ponad 70.000 zł. Spółka odwołała się do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Sąd jednak uznał rację Prezesa UOKiK i kara została podtrzymana.
Sąd stwierdził, że w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami metody windykacji należności, co do zasady nie podlegają kontroli. Natomiast jeżeli dłużnikiem jest konsument, nawet niewywiązujący się ze swoich obowiązków, windykacja jego długów nie może naruszać zbiorowych interesów konsumentów i dobrych obyczajów.
Orzeczenie sądu należy traktować jako ostrzeżenie dla przedsiębiorców, aby w relacjach z konsumentami, nawet jeżeli są oni dłużnikami, nie stosować metody „chwytów niedozwolonych” w tym zastraszenia nieprawdziwymi sankcjami.
Jako naruszenie prawa wobec konsumentów w szczególności może być uznane:
nieudzielanie rzetelnej i pełnej informacji o prawach i obowiązkach konsumentów,
straszenie ich nieprawdziwymi sankcjami prawnymi, np. nieposiadającymi podstaw prawnych,
wprowadzanie konsumentów, w błąd, np. poprzez:
nieprawdziwą informację, że inny niż komornik podmiot może egzekwować długi,
nieprawdziwą informację, że inny organ niż sąd może zobowiązać dłużnika do wyjawienia majątku.
Obowiązkiem przedsiębiorcy w stosunkach z konsumentami jest zamieszczanie informacji prawdziwej, rzetelnej i pełnej. Działanie niezgodne z tym obowiązkiem jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i jest zabronioną praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, co może skutkować sankcjami finansowymi.
Dodatkowo należy podkreślić, że oprócz tego obowiązku, przedsiębiorcy są zobowiązani nie używać i nie zawierać w umowach i wzorcach umów, regulaminach itp. tzw. klauzul niedozwolonych. Ich ciągle uaktualniana lista publikowana jest na stronach internetowych UOKiK. Ponadto, w stosunku do firm windykacyjnych, sąd zakwestionował praktykę windykacji przez nie długów wobec osób, co do których firmy te nie mają dowodów na to, że dług rzeczywiście istnieje.
Należy także zauważyć, że na podstawie przepisów prawa polskiego za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Podstawa prawna ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, w tym art. 27 ust. l i 2, i art. 24 ust. l i 2 pkt 2 i 3 ustawy.
Maciej Szupłat, adwokat
Zobacz także:
