W zakresie wypłaty dywidendy decyduje zgromadzenie wspólników, jednak to na zarządzie spółki ciążą obowiązki związane z ustaleniem, któremu wspólnikowi i ile należy wypłacić zysku. Możliwość wypłaty zaliczki na poczet dywidendy musi wynikać wprost z umowy spółki.
Najczęściej to zarząd podejmuje decyzję, kiedy może dokonać wypłaty dywidendy. Co więcej - to członkowie zarządu zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za każdy błąd w tym zakresie. Kluczową sprawą jest ustalenie, kto i w jakich sytuacjach jest uprawniony do dywidendy. Zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników.
Podział kompetencji
Chociaż sposób przeznaczenia zysku spółki proponuje wspólnikom zarząd,
to ostateczna decyzja o podziale zysku należy do zgromadzenia
wspólników. Przy jej podjęciu są oni ograniczeni przepisami prawa oraz
treścią umowy spółki. W umowie może być zawarty zapis, że przykładowo
połowa zysku jest zawsze przeznaczana na kapitał rezerwowy. Wspólnicy
mogą również w umowie ustanowić jakiś fundusz (np. inwestycyjny) i od
razu skierować do niego część lub całość zysku.
Możliwe jest bowiem
także przeznaczenie całego zysku na działalność spółki, a więc
pozbawienie wspólników dywidendy. Ostatecznie więc o wypłacie decyduje
uchwała zgromadzenia wspólników lub zapis umowy spółki. Jeżeli umowa
spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom należy
podzielić proporcjonalnie do liczby posiadanych przez nich udziałów.
Wypłata dywidendy
Niezwykle istotnym jest ustalenie, kiedy i w jakiej wysokości dywidenda może być w ogóle wypłacona. Co ciekawe - dywidenda może być wypłacona w większej wysokości niż zysk osiągnięty przez spółkę. Dzieje się tak dlatego, że przepisy ksh, określając maksymalną wysokość dywidendy, ustalają także o jakie kwoty dywidenda może zostać podwyższona. Wysokość dywidend wypłaconych wspólnikom nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o:
niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału;
i pomniejszonego o niepokryte straty, udziały własne oraz kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.
Co do samej wypłaty dywidendy, to wypłaca się ją w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeśli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, to jest ona wypłacana w dniu określonym przez zarząd. Przyjęcie takiego rozwiązania jest o tyle korzystne, że to członkowie zarządu wiedzą najlepiej, jakimi środkami i kiedy będzie nimi dysponować firma. Zdarza się bowiem, że zysk jest tylko „na papierze”, a żeby wypłacić dywidendę, zarząd musi zaciągnąć pożyczkę.
Zaliczka na poczet dywidendy
Warto też pamiętać o możliwości wypłat zaliczek na dywidendę. Jest to ewentualność korzystna dla wspólników, ale niestety dość uciążliwa dla zarządu.
Możliwość wypłaty zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy musi wynikać wprost z umowy spółki. Jeśli umowa nie przewiduje takiej możliwości, zaliczki na dywidendę nie można wypłacić.
Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego:
powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz
pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.
Michał Kuryłek, radca prawny
Zobacz także: