Źródła kryzysu w administracji publicznej i jej otoczeniu

Autor: Bartłomiej Zamostny
Data: 08-11-2014 r.

Kryzys (z greckiego krísis) to inaczej przesilenie, moment przełomowy, rozstrzygający albo punkt zwrotny. Kryzys bardzo trudno zdefiniować. Dotyka on bowiem nie tylko niesprawnego funkcjonowania elementów struktur organizacyjnych, przebiegających procesów techniczno-informacyjnych, ale przede wszystkim więzi i zależności emocjonalnych występujących pomiędzy członkami organizacji na różnych poziomach hierarchii.

Czynniki zewnętrzne mające wpływ na jednostkę to:

 
  • błędy w organizacji i podziale zadań,

  • zagrożenia ogólne na skalę międzynarodową, krajową, regionalną lub branżową - tzw. kryzys gospodarczy itp.,

  • wahania koniunktury dotyczące gospodarki lub jej branży wrażliwej na jej oddziaływania,

  • transformacja ustrojowa gospodarki dotycząca zmiany systemowego zarządzania,

  • aspekty polityczne będące skutkiem zmian w ośrodkach władzy mającej dotychczasowy mecenat nad określonymi branżami,

  • przyczyny samoistne, w tym:

- nietrafne decyzje na skutek niskich kwalifikacji kierownictwa,

- brak dyscypliny wśród załogi jej niskie kwalifikacje a co za tym idzie niska wydajność pracy,

- konflikty wewnętrzne,

- niedostatek kontroli wewnętrznej i zewnętrznej ujawniającej na czas nieprawidłowości.

Za przyczyny kryzysu uznaje się więc czynniki endo- i egzogeniczne (wewnętrzne i zewnętrzne), które mogą wywoływać stany kryzysowe w organizacji. Jednostka administracji publicznej funkcjonuje przecież jak każdy inny podmiot w określonym otoczeniu, które generuje zbiór czynników egzogenicznych.

Otoczenie to charakteryzuje się wysokim stopniem niepewności i zmienności, co może w znacznym stopniu wpływać na warunki funkcjonowania oraz efektywność jednostki administracji publicznej.

Po przeanalizowaniu czynników zewnętrznych i wewnętrznych wpływających na kryzys wyróżnić można cztery główne grypy źródeł powstawania kryzysów w administracji publicznej (stanowią one połączenie bodźców endo- oraz egzogenicznych):

  • czynniki losowe wywołane siłą wyższą,

  • problemy techniczne,

  • błędy ludzkie,

  • brak bądź błędne decyzje na szczeblu kierowniczym.

Identyfikując przyczyny powstawania sytuacji kryzysowych w większości jednostek, można zauważyć, iż szeroko rozumiane kryzysy są wywoływane przez kilka przyczyn jednocześnie. Najczęściej dochodzi do połączenia czynników kryzysogennych pochodzących z zewnątrz, jak i z wewnątrz organizacji.

Kryzys w jednostce administracji publicznej może narastać stopniowo. Może też pojawić się nagle. Jego symptomy występują z reguły z wyprzedzeniem i przybierają postać wyraźnych lub utajonych. Obserwowane zdarzenia wywołują lawinę następstw, i tak dla przykładu:

ograniczenie środków finansowych na działalność jednostki, w tym motywatorów finansowych, powoduje


odchodzenie wartościowych osób z kadry kierowniczej i narastanie kryzysu poprzez


nominowanie na stanowiska kierownicze osób z zewnątrz bez naboru wewnętrznego powodujące brak motywacji dla pracowników wiodących,

skutkuje dalszym utrzymywaniem się sytuacji kryzysowej.

Przebieg kryzysu może być burzliwy, lecz krótki albo trwający, ale trudny do wygaszenia w krótkim czasie. Kryzys w jednostkach administracji publicznej może przybrać następujące fazy:

  • spadek zaufania do jednostki i w jednostce,

  • podejmowanie prób uzyskania pomocy z zewnątrz lub oczekiwanie powrotu do normy,

  • eskalacja kryzysu,

  • postępowanie naprawcze,

  • wychodzenie z kryzysu.

Kryzys przybiera na sile w miarę pogłębiania się już istniejących problemów oraz pojawiania się nowych. Sytuacji tej towarzyszy najczęściej ogólna destabilizacja działania jednostki pojawia się tzw. efekt domina lub reakcja łańcuchowa. Analizując istotę kryzysu organizacji, bardzo często przyjmuje się, że kryzys w jednostce administracji jest jedną z faz rozwoju organizacji, a jego pojawienie się stanowi dla organizacji nową sytuację decyzyjną.

W pierwszej fazie rozwoju sytuacji kryzysowej dochodzi do uśpienia czujności kierownictwa jednostki, a pierwsze symptomy kryzysu zostają niewłaściwie ocenione. Sytuację tę charakteryzuje duża niepewność, gdyż decyzje podejmowane są przy niewystarczającej ilości informacji oraz bardzo często pod presją czasu. Charakterystyczny jest tu także element zaskoczenia, nie jesteśmy bowiem w stanie do końca przewidzieć, jakie skutki będą miały podjęte decyzje lub rozwiązania.

W kolejnej fazie dochodzi do zdecydowanego rozwoju sytuacji kryzysowej - kadra zarządzająca działa pod silną presją czasu, jak również otoczenia, co w znacznym stopniu utrudnia identyfikacje zagrożeń pojawiających się jednostce oraz jego otoczeniu. Po postawieniu błędnej diagnozy w sytuacji kryzysowej, odczytanej jako przejściowa i załagodzonej, a tym samym niewymagająca dalszych działań, może dojść do zbyt optymistycznej oceny kondycji jednostki, popełniania błędów w zarządzaniu, często łączy się z tym także zbyt entuzjastyczna postawa kierownictwa oraz nadmierne zaangażowanie emocjonalne, co prowadzić może do zaistnienia sytuacji kryzysowej bądź do jej pogłębienia.

Bartłomiej Zamostny

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Jak zatrzeć ślady po przeglądaniu Internetu?

pobierz

Wzór Polityki Bezpieczeństwa w ochronie danych osobowych

pobierz

Konfiguracja bezpieczeństwa. Windows 10

pobierz

10 sprytnych trików na szybkie obliczenia w Excelu

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 36062 )
Array ( [docId] => 36062 )