Istnieją różne sposoby oceny efektywności inwestycji: można tego dokonać przy wykorzystaniu metod prostych, zdyskontowanych i zmodyfikowanych zdyskontowanych. Ich zastosowanie powinno stanowić pierwszy krok analizy inwestycyjnej.
Na początku analizy ilościowej określa się możliwe korzyści i koszty związane z realizacją każdej opcji z osobna. Niektóre działania i zdarzenia występują we wszystkich możliwych do realizacji scenariuszach. Nazywa się je stałymi etapami wdrożenia systemu controllingu.
Inne działania czy zdarzenia charakteryzują indywidualnie wybrane opcje. Są to etapy zmienne projektu wdrażania systemu controllingu.
Na etapie analizy ilościowej powinno się przyjąć scenariusz najbardziej realny za „bazowy”, względem którego będzie się wyznaczać poziom elastyczności poszczególnych opcji.
Dla wszystkich scenariuszy, gdy poznamy już korzyści oraz koszty, które mogą być z nimi związane, musimy obliczyć wartość zaktualizowaną netto.
Mając na względzie niepewność towarzyszącą wystąpieniu poszczególnych opcji, powinniśmy dokonać kwantyfikacji, czyli policzenia wartości ryzyka. Dobrym sposobem jest zastosowanie metody oczekiwanej wartości pieniądza (ang. Expected Monetarny Value).
Do wyznaczenia oczekiwanej wartości pieniądza trzeba określić prawdopodobieństwa wystąpienia każdego zdarzenia będącego opcją projektu.
Aby wyznaczyć wpływ zdarzeń na efektywność projektu, tj. określić poziom korzyści i kosztów wynikających z wdrożenia i późniejszego wykorzystania systemu controllingu, należy dokonać identyfikacji rodzajów ryzyka projektu.
W tym celu możesz zastosować przede wszystkim metody:
- listy pytań kontrolnych - możliwe rodzaje ryzyka są określane indywidualnie przez ekspertów na podstawie zadanych im pytań kontrolnych,
- delficką - gdzie eksperci określają rodzaje ryzyka na podstawie oceny danych dotyczących uwarunkowań projektu oraz sytuacji możliwego jego rozwoju,
- nominalnego procesu grupowego - rodzaje ryzyka określane są przez ekspertów podczas wspólnej dyskusji.
Ekspertami w tym przypadku mogą być zarówno doświadczone osoby z zewnątrz (przedstawiciele firm doradczych, naukowcy), jak i, a nawet przede wszystkim, ci pracownicy firmy, którzy znają dobrze uwarunkowania jej funkcjonowania, np. istniejące warunki pracy itp.
Wyznaczając wartościowo prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka, możesz przyjąć metodykę Turnera.
Wyznaczenie prawdopodobieństwa jest niezbędne, aby właściwie określić poziom kosztów realizacji inwestycji i możliwych korzyści z niej uzyskanych. O ile koszty można stosunkowo łatwo przypisać do poszczególnych zdarzeń, o tyle korzyści z wdrożenia controllingu występują często dopiero po pewnym czasie, gdy wdrożono właściwą sekwencję działań.
dr inż. Eryk Głodziński, główny specjalista ds. controllingu HOCHTIEF Polska SA
Zobacz także:
