Tradycyjnym, ale nadal aktualnym w nauce o zarządzaniu jest podział procesu decyzyjnego, związany z pozycją hierarchiczną i celami, jakie w efekcie zarządzania powinny być osiągnięte. Można wyróżnić: decyzje strategiczne, taktyczne, operacyjne i realizacyjne.
Decyzje strategiczne charakteryzują się tym, że:
dotyczą najważniejszych celów, do których jednostka została powołana,
ich horyzont czasowy jest dłuższy niż jeden rok,
ich osiąganie wymaga zaangażowania wszystkich zasobów jednostki,
po podjęciu stają się trudne do wyeliminowania (odwołania),
wyznaczają granice wyborów, czyli obszar działania (swobody) dla decyzji taktycznych.
odnoszą się do zasobów powiązanych z poszczególnymi procesami zidentyfikowanymi w jednostce organizacyjnej,
są niezbędne do realizacji poszczególnych funkcji przedsiębiorstwa,
są one odczuwalne przez pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych lub zespołów realizujących określone zadania,
charakteryzują się rocznym horyzontem czasowym.
dotyczą celów bieżących,
prowadzą do bezpośredniego działania,
powinny mieścić się w granicach wyznaczonych przez decyzje wyższego szczebla (taktyczne).
są decyzjami niekierowniczymi,
są wykonywane przez samych decydentów,
sięgają horyzontem czasowym kilka dni.
Decyzje mogą być podejmowane w różnych warunkach i w różnym otoczeniu. Znajomość warunków wpływających na pożądany wynik decydowania wyłania podział na decyzje podejmowane w warunkach pewności, ryzyka i niepewności.
Decyzje podejmowane w warunkach pewności - charakteryzują się tym, że dotyczą problemów lub zagadnień, co do których istnieje pełna wiedza o relacjach przyczynowo-skutkowych. Innymi słowy, wiemy, co robić, aby osiągnąć zamierzony efekt.
Decyzje podejmowane w warunkach ryzyka - charakteryzują się tym, że można uprawdopodobnić lub przewidzieć zaistnienie określonych skutków, jeżeli zaistnieją określone przyczyny. Decyzje ryzykowne dotyczą spraw, w których wiodącym sprawcą wyniku jest czynnik ludzki. Człowiek w podejmowaniu decyzji jest często przewidywalny, ale zawsze pozostaje margines ryzyka wolności jego wyborów wynikający z natury ludzkiej.
Decyzje podejmowane w warunkach niepewności - charakteryzują się tym, że nie można przewidzieć ani uprawdopodobnić czynników determinujących problem, brak jest bowiem informacji i wiedzy, jakie decydent może wykorzystać w procesie decyzyjnym. W tego typu okolicznościach często podejmowane są decyzje strategiczne.
Bartłomiej Zamostny
Zobacz także:
