Pracodawca może zrekompensować pracownikowi pracę w nadgodzinach w następujący sposób: zapłacić wynagrodzenie z dodatkiem na zasadach ogólnych (art. 151(1) § 1-3 Kodeksu pracy), albo - zamiast wypłacać dodatek - udzielić czasu wolnego od pracy na wniosek pracownika, bądź decyzją pracodawcy (art. 151(2) Kodeksu pracy).
W przypadku rekompensaty pracy w godzinach nadliczbowych na pisemny wniosek pracownika, pracodawca udziela czasu wolnego w tym samym wymiarze czasu pracy (1 godzina wolna za 1 godzinę nadliczbową).
Warto ustalić w przepisach wewnątrzzakładowych (np. w regulaminie pracy) do kogo i w jakim czasie należy kierować taki wniosek. Pozwoli to usprawnić proces rekompensowania pracy nadliczbowej.
Można też wyznaczyć dodatkowe warunki, które muszą uwzględniać wnioski pracowników o odbiór czasu wolnego za nadgodziny. Przykładowo pracodawca ma prawo wskazać, że:
- odbiór czasu wolnego jest niemożliwy w określonych godzinach, dniach, tygodniach czy miesiącach,
- pracownik może odebrać czas wolny jedynie poprzez zwolnienie się z części dnia pracy, nie więcej jednak niż z 2 godzin dziennie.
Tego typu zasady zamieszczamy np. w regulaminie pracy.
Uwaga! Nie ma przeszkód prawnych, aby pracownicy składali pisemne wnioski o udzielenie czasu wolnego w zamian za jedynie kilka wypracowanych nadgodzin. Pozostałe mogą zostać zrekompensowane odpowiednim wynagrodzeniem z dodatkiem.
Przykład: Pracownik spółki M. przepracował 7 nadgodzin w porze nocnej. Złożył wniosek o rekompensatę 5 z nich czasem wolnym. Wniosek został przez pracodawcę uwzględniony. Za pozostałe 2 nadgodziny pracownikowi należy się więc wynagrodzenie ze 100 % dodatkiem.
Wniosek pracownika o udzielenie czasu wolnego za nadgodziny nie jest dla pracodawcy wiążący. To pracodawca decyduje, czy w zamian za pracę w nadgodzinach udzieli pracownikowi czasu wolnego (na jego pisemny wniosek w stosunku 1:1, a bez pisemnego wniosku w stosunku 1:1,5 i w terminie do końca okresu rozliczeniowego), czy też wypłaci mu wynagrodzenie wraz z dodatkiem.
Podstawa prawna: art. 104 § 1, art. 104 (1) § 1 pkt 1, art. 147, art. 151 (1) § 4, art. 151 (2)§ 1 i 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Grażyna Mazur, prawnik, specjalista prawa pracy
Zobacz także:
