Pracownik po zakończeniu urlopu wychowawczego ma obowiązek stawić się w pracy. Pracodawca ma natomiast obowiązek dopuścić pracownika do pracy na jego stanowisku. Zdarza się jednak, że stanowisko to zostało już zlikwidowane w trakcie przebywania pracownika na urlopie.
Wraz z upływem okresu urlopu wychowawczego dochodzi do przywrócenia zawieszonego obowiązku świadczenia pracy na rzecz pracodawcy. Rodzi to obowiązki zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy. Pracownik jest zobowiązany do stawienia się do pracy w gotowości do wykonywania jej, a pracodawca ma obowiązek dopuszczenia go do pracy. W przeciwnym razie pracownik ma roszczenie o dopuszczenie do pracy.
Ponadto, jeśli pracownik był gotów do pracy, ale doznał przeszkód ze strony pracodawcy, może wystąpić z roszczeniem o wypłatę wynagrodzenia określonego w tym przepisie. Z kolei w przypadku gdy pracownik po zakończeniu urlopu wychowawczego nie podejmie pracy, pracodawca może potraktować to jako przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 kp).
Na podstawie art. 186[4] kp pracodawca musi dopuścić pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku. Może się jednak okazać, że w trakcie pobytu pracownika na urlopie wychowawczym w zakładzie pracy doszło do zmian organizacyjnych czy ekonomicznych uniemożliwiających powrót na to miejsce. Wówczas pracodawca powinien zapewnić stanowisko równorzędne z zajmowanym przez pracownika przed rozpoczęciem urlopu wychowawczym.
Jeżeli i to nie jest możliwe, należy zatrudnić pracownika na innym stanowisku, jeśli tylko odpowiada kwalifikacjom zawodowym pracownika. Poza tym, wynagrodzenie na takim stanowisku nie może być niższe niż to, które przysługiwało pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. Gdy pracodawca nie dysponuje takim stanowiskiem, może pracownikowi wypowiedzieć umowę o pracę. W takim przypadku pracownik może uzyskać prawo do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (jeśli tylko zakład zatrudnia co najmniej 20 osób).
Warto również zauważyć, że w przypadku gdy doszło do zmian polityki wynagradzania u danego pracodawcy w trakcie przebywania pracownika na urlopie wychowawczym, to zmiany dotyczą również tego pracownika.W ustawie jest bowiem mowa o wynagrodzeniu nie niższym niż wynagrodzenie za pracę przysługujące pracownikowi w dniu podjęcia pracy po odbyciu urlopu wychowawczego na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem, a nie o wynagrodzeniu sprzed urlopu wychowawczego.
Zmiana wynagrodzenia w trakcie urlopu wychowawczego
Przykład: Pracownik wrócił do pracy po urlopie wychowawczym. W trakcie jego trwania pracodawca wprowadził podwyżkę płac na stanowisku, które zajmował pracownik przed urlopem wychowawczym. Pracodawca zobowiązany jest wypłacać wynagrodzenie w kwocie nie niższej niż to, które by mu przysługiwało na zajmowanym stanowisku.
Podstawa prawna:
- art. 186 – 186[8] ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),
- rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1139).
dr Barbara Godlewska-Bujok
Zobacz także:
Więcej na temat urlopów wychowawczych po zmianach z października 2013 r. można przeczytać w miesięczniku Prawo pracy Personel od A do Z.
