Przesłanki odpowiedzialności materialnej pracownika za szkodę w mieniu pracodawcy
Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną według zasad określonych w przepisach Kodeksu pracy. Przesłankami odpowiedzialności są:
- szkoda,
- bezprawność czynu pracownika, polegająca na niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu obowiązków pracowniczych,
- wina pracownika oraz
- związek przyczynowy między zawinionym zachowaniem pracownika a szkodą - mowa tu o tzw. adekwatnym związku przyczynowym, co oznacza, że szkoda musi być normalnym, typowym następstwem działania pracownika.
Szkoda wynikła z winy nieumyślnej - odpowiedzialność ograniczona
Nienależyte wykonanie swoich obowiązków, nawet z winy nieumyślnej może narazić pracodawcę na szkodę. Niemniej jednak pracownik wyrządzający pracodawcy szkodę z winy nieumyślnej ponosi odpowiedzialność tylko w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę, a wysokość odszkodowania nie może przewyższać 3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Strata rzeczywista oznacza faktyczny uszczerbek w mieniu pracodawcy - nie obejmuje natomiast utraconych korzyści jakie pracodawca osiągnąłby, gdyby szkoda nie zaistniała.
Zdaniem SN, z mocy art. 115 KC pracownik - w razie niewadliwego przypisania mu odpowiedzialności za szkodę nieumyślnie wyrządzoną pracodawcy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych - ponosiłby pracowniczą odpowiedzialność odszkodowawczą tylko w granicach rzeczywistej straty pracodawcy, ta zaś nie obejmuje spodziewanych korzyści, które pracodawca mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.