Podjęcie zatrudnienia to jeszcze nie działalność konkurencyjna

Data: 02-01-2013 r.

Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest dbanie o dobro zakładu pracy. Czasem ten obowiązek zostaje „przedłużony” poprzez zawarcie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Okazuje się jednak, że działalnością konkurencyjną może być także podjęcie pracy w firmie lub jednostce, której interesy stoją w sprzeczności z interesami byłego pracodawcy.

Z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, pracodawca może zawrzeć umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy za powstrzymywanie się od pracy.

Taką też umowę zawarto z Mirosławem K., który był wieloletnim pracownikiem jednej z elektrowni na Podlasiu, a później spółki zajmującej się dystrybucją energii elektrycznej. Pracował w tej spółce od 1984 r. do 2009 r. Przez 7 lat pełnił funkcję członka zarządu, a w marcu 2007 r. został powołany na stanowisko prezesa zarządu spółki. Stanowisko to pełnił do lutego 2009 r., kiedy rozwiązał ze spółką umowę o pracę.

W trakcie powołania Mirosława K. na prezesa, zmieniono zapisy umowy o pracę i podpisano z nim drugą umowę o zakazie konkurencji.

Po rozwiązaniu umowy o pracę w mocy pozostała umowa o zakazie konkurencji, a były pracodawca odmówił wypłaty odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji.

Okazało się, że wkrótce po rezygnacji ze stanowiska były prezes objął kierownicze stanowisko w innej spółce, zarządzającej sieciami energetycznymi. Spółka odmówiła, więc wypłaty odszkodowania powołując się na zapis umowy o zakazie konkurencji, który przewidywał obowiązek powiadomienia, w terminie 3 dni, o podjęciu przez byłego prezesa jakiegokolwiek zatrudnienia, niezależnie od branży, pod rygorem utraty odszkodowania. Spółka wskazywała też, że były prezes podjął w istocie działalność konkurencyjną.

 

Mirosław K. skierował, więc przeciwko spółce pozew o wypłatę odszkodowania z tytułu obydwu umów o zakazie konkurencji - pierwszej z 2000 r. i drugiej z 2007 r., podnosząc, że stosunek pracy rozpoczęty w 1984 r. i dotyczący na końcu stanowiska w zarządzie nadal trwał.

Sprawa znalazła swój finał w Sądzie Najwyższym.

Zdaniem sądu

Sprzeczność interesów dwóch podmiotów, działających nawet na odrębnych rynkach, ale będących w istocie kontrahentami, może być uznana za działalność konkurencyjną, której zabrania umowa o zakazie konkurencji z pracownikiem – wyrok Sądu Najwyższego z 22 listopada 2012 r. (sygn. I PK 159/12).

SN odniósł się do kwestii obowiązywania umów o pracę. Wskazał, że nie można przyjmować sytuacji, w której prezes firmy pozostaje w dwóch stosunkach pracy równocześnie i ma podpisane dwie umowy o zakazie konkurencji.

Pełniąc funkcję prezesa zarządu można pozostawać tylko w jednym stosunku pracy i podpisać tylko jedną umowę antykonkurencyjną.

Obowiązek powiadomienia o nowym zatrudnieniu

Ponadto SN rozstrzygnął kwestię zapisu, odmawiającego odszkodowania w razie niepowiadomienia pracodawcy o nowym zatrudnieniu. SN wskazał, że niewykonanie obowiązku powiadomienia pracodawcy o nowym zatrudnieniu może, co najwyżej skutkować zawieszeniem wypłaty odszkodowania. Ale nie może prowadzić do utraty prawa do odszkodowania w ogóle – chyba, że były pracownik zatrudnił się w konkurencyjnej firmie. Dopiero wtedy prawo do odszkodowania wygasa.

Sąd stwierdził też, że o konkurencyjności firm i ewentualnym naruszeniu zakazu konkurencji nie mogą decydować same zakresy działalności, nawet wyznaczone ustawowo na rynku regulowanym, jakim jest rynek sprzedaży i dystrybucji energii elektrycznej. Działalność firm dystrybuujących energię może pokrywać się z działalnością firm zarządzających sieciami energetycznymi.

Ale nawet pomijając tą kwestię, interesy dwóch firm, działających w różnych segmentach regulowanego rynku, mogą być sprzeczne. Gdy bowiem jeden podmiot płaci drugiemu, to już z tego faktu może wynikać rywalizacja - zauważył sąd. Taka rywalizacja musi mieć charakter konkurencyjny, zwłaszcza, gdy z jednego z tych podmiotów przechodzi do pracy do drugiego pracownik zatrudniony poprzednio na tak strategicznym stanowisku jak prezes zarządu.

Należy pamiętać, że samo podjęcie zatrudnienia nie może być przesłanką do pozbawienia pracownika prawa do odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji. O tym przesądzić może tylko rozpoczęcie działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy.

Wzór umowy o zakazie konkurencji

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

zawarta ………………….. 20... r. pomiędzy:

…………………… z siedzibą w …………………. (..-…), przy ul. .………………………..,

zwanym/ą* dalej Pracodawcą, reprezentowanym/ą* przez:

………………………………………… ………………………………………………………..

(pracodawca osobiście lub osoba upoważniona do reprezentacji)

a …………………………………., zamieszkałym/ą* w …………………. (..-…), przy ul. ....

…………………………….., zatrudnionym/ą* w dziale ………….…………………………..,

na stanowisku ..……………………………………………………………………………….…
zwanym/ą* dalej Pracownikiem.

§ 1

  1. Pracownik zobowiązuje się, że po ustaniu stosunku pracy, nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej wobec Pracodawcy.
  2. Za działalność konkurencyjną uważa się:

a) prowadzenie we własnym imieniu lub za pośrednictwem osób trzecich konkurencyjnego przedsiębiorstwa,

b) pozostawanie w stosunku spółki prowadzącej zbliżoną działalność do Pracodawcy,

c) występowanie w jako agenta, pełnomocnik lub prokurenta przedsiębiorstw konkurencyjnych wobec Pracodawcy,

d) ...............................................................................................................................

e) ...............................................................................................................................

f) ...............................................................................................................................

g) ...............................................................................................................................

h) ...............................................................................................................................

  1. Pracownik zobowiązuje się, że nie będzie świadczył pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec Pracodawcy.

§ 2

  1. Zakaz konkurencji, o którym mowa w niniejszej umowie obowiązuje Pracownika przez okres ................................... .
  2. W okresie trwania zakazu konkurencji Pracownikowi przysługuje odszkodowanie
    w wysokości ……………….......... (słownie: ................................................................).
  3. Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 2, płatne jest w ratach - ostatniego dnia każdego miesiąca obowiązywania zakazu konkurencji.

§ 3

  1. Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, o którym mowa
    w § 2 ust. 1, w przypadku ustania przyczyn uzasadniających niniejszy zakaz konkurencji lub niewywiązania się Pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.
  2. Pracodawca zawiadomi Pracownika o ustaniu przyczyn, o których mowa w ust. 1.

§ 4

  1. Pracownik zobowiązuje się, że zachowa w tajemnicy wszelkie poufne lub szczególnie ważne informacje, o których dowiedział w związku ze świadczeniem pracy na rzecz Pracodawcy, a których ujawnienie mogłoby narazić Pracodawcę na szkodę.
  2. Pracownik zobowiązuje się do zachowania w tajemnicy, w szczególności:

a) informacji na temat organizacji pracy,

b) informacji o działalności handlowej Pracodawcy,

c) danych dotyczących kontrahentów Pracodawcy,

d) …………………………………………………………………………………

e) …………………………………………………………………………………

f) …………………………………………………………………………………

§ 5

  1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie zastosowanie mają przepisy Kodeksu pracy.
  2. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
  3. Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.

………………………….. …………………………….

(podpis pracodawcy) (podpis pracownika)

___________________

* niepotrzebne skreślić

Podstawa prawna:

  • art. 1012–1013 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Autor: Michał Culepa, prawnik, specjalista prawa pracy

Opracowanie redakcyjne: Michał Tomaszewski

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

30 najciekawszych pytań z prawa pracy

pobierz

Różnicowanie wynagrodzeń na takich samym stanowiskach

pobierz

Dokumentacja pracownicza

pobierz

Pracownik może krytykować decyzje szefa, ale nie jego osobę

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 26830 )
Array ( [docId] => 26830 )