Pracownik ma do wyboru: odpracowanie albo zwrot kosztów szkolenia

Data: 29-08-2013 r.

Pracodawca, który zawarł z pracownikiem umowę szkoleniową, ma prawo zapisać w niej obowiązek odpracowania szkolenia (pod rygorem zwrotu kosztów szkolenia), czyli pozostania przez pracownika w zatrudnieniu przez pewien czas po podniesieniu kwalifikacji. Jest to jednak możliwe, tylko pod warunkiem że pokrył pracownikowi jakiekolwiek koszty podnoszenia kwalifikacji (np. zapłacił w całości lub części za czesne na studiach, za kurs itp.).

Pracownik może dokształcać się:

 
  • w ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych – czyli z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy (która może być wyrażona wprost lub dorozumiana – np. gdy pracodawca udziela płatnych zwolnień na zajęcia),
  • we własnym zakresie.

Podnoszenie kwalifikacji – co najmniej za zgodą pracodawcy

W tym pierwszym przypadku pracownikowi przysługuje zwolnienie na obowiązkowe zajęcia oraz urlop szkoleniowy (jeśli dana forma podnoszenia kwalifikacji przewiduje konieczność udzielenia tego urlopu – np. studia licencjackie). Zarówno za czas zwolnienia na zajęcia, jak i urlopu szkoleniowego pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Pracodawca może także dobrowolnie przyznawać pracownikowi inne świadczenia, takie jak np. zwrot kosztów nauki. W zamian za nie może zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu przez określony czas po zakończeniu podnoszenia kwalifikacji (czyli „odpracowania” szkolenia). Niezbędne jest w tym celu zawarcie tzw. umowy szkoleniowej.

Nie było kosztów, nie można zatrzymać pracownika

Pracodawca może żądać odpracowania przez pracownika podnoszenia kwalifikacji tylko wówczas, gdy poniósł jakieś koszty w związku z nauką pracownika. W przeciwnym razie zapis o odpracowaniu byłby niemożliwy do wyegzekwowania. Pracownik może wówczas odejść wcześniej pracy, bo nie powstrzyma go przed tym obowiązek zwrotu kosztów (skoro nie zostały one poniesione przez pracodawcę).

Natomiast zwrotu kosztów obowiązkowych (płatnego obowiązkowego urlopu szkoleniowego czy zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia) pracodawca nie będzie mógł od pracownika żądać. Podobnie nie może nakładać na pracownika żadnych innych sankcji – finansowych (np. kary umownej) czy pozafinansowych za niedopracowanie okresu nauki. Takie zapisy byłyby nieważne z mocy prawa. Nie można również pozwać pracownika do sądu o odpracowanie okresu podnoszenia kwalifikacji – choćby taki zapis był w umowie szkoleniowej.

Uwaga: obowiązek odpracowania przez pracownika kosztów szkolenia poniesionych przez pracodawcę nie wynika z konkretnego przepisu. Nie ma w bowiem w Kodeksie pracy sformułowania, że pracodawca może żądać odpracowania kosztów poniesionych w związku z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji. To prawo pracodawcy wywodzi się z art. 103[5] Kodeksu pracy dotyczącego zwrotu kosztów podnoszenia kwalifikacji zawodowych. A także – pośrednio – z art. 103[4] § 3 Kodeksu pracy, który stanowi, że pracodawca, który nie wymaga „odpracowania” kosztów, jakie poniósł na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika, może nie zawierać umowy szkoleniowej na piśmie.

Podstawa prawna: art. 103[1]-103[5] ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Szymon Sokolik


Zobacz także:


Więcej na temat podnoszenia kwalifikacji przez pracowników i związanych z tym obowiązków pracodawcy można przeczytać w miesięczniku „Prawo pracy. Personel od A do Z”.

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

30 najciekawszych pytań z prawa pracy

pobierz

Różnicowanie wynagrodzeń na takich samym stanowiskach

pobierz

Dokumentacja pracownicza

pobierz

Pracownik może krytykować decyzje szefa, ale nie jego osobę

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 26858 )
Array ( [docId] => 26858 )