Natychmiastowe rozwiązanie umowy przez pracownika w okresie wypowiedzenia

Pracownik był zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony. Obowiązywał go 3-miesięczny okres wypowiedzenia. We wrześniu wypowiedział pracodawcy umowę o pracę ze skutkiem na dzień 31 grudnia. Jednak z końcem listopada (czyli w okresie biegnącego wypowiedzenia) – ze względu na nieprzestrzeganie przez pracodawcę w zakładzie pracy przepisów bhp – rozwiązał umowę o pracę w trybie natychmiastowym na podstawie art. 55 § 1¹ kp. Zażądał od pracodawcy zapłaty odszkodowania za okres wypowiedzenia, a zatem w wysokości odpowiadającej jego 3-miesięcznemu wynagrodzeniu.

Należy uznać, że pracownik miał do tego prawo, pomimo że tylko miesiąc został do upływu okresu wypowiedzenia (zob. wyrok SN z 23 sierpnia 2005 r., I PK 2/05).

Pracownik miał otrzymać w danym miesiącu wynagrodzenie w wysokości 5.230 złotych. Jednak w wyniku pomyłki pracodawcy w obliczeniach należnych pracownikowi premii i dodatków otrzymał przelew na kwotę jedynie 5.190 zł. Postanowił więc rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę obowiązku wypłaty wynagrodzenia w należnej wysokości. Niewątpliwie niewypłacenie pracownikowi wynagrodzenia w pełnej należnej mu wysokości stanowi naruszenie podstawowego obowiązku pracodawcy. Jednak ustaliwszy to, trzeba jeszcze zbadać, czy takie naruszenie ma charakter ciężki, tzn. czy pracodawca dopuścił się go z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa. Jeśli pracodawca wypłacił pracownikowi nieco niższe wynagrodzenie wskutek nieumyślnej pomyłki, co do zasady można uznać, że nie jest uzasadnione rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracownika.

Prawidłowo złożone oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie ze wskazaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy. Jeśli jednak pracownik złoży oświadczenie ustnie, będzie ono tak samo ważne i skuteczne. Oznacza to, że pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, nie tylko doręczając pracodawcy dokument z własnoręcznym podpisem w tej sprawie, ale także przykładowo:

• w ustnej rozmowie z pracodawcą w biurze,

• w rozmowie telefonicznej z pracodawcą,

• we-mailu,

• w SMS-ie.

Pracownik nie musi wyrecytować, że „niniejszym rozwiązuję umowę bez wypowiedzenia”. Może powiedzieć przykładowo: „zwalniam się od dziś”, „rozwiązuję umowę ze skutkiem natychmiastowym” itp.

Jeśli pracownik przekazuje pracodawcy informację o tym, że zwalnia się natychmiast, jego oświadczenie będzie traktowane jako rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 Kodeksu pracy. Takie oświadczenie jest za każdym razem skuteczne w tym sensie, że powoduje natychmiastowe ustanie stosunku pracy. Nie będzie to natomiast tzw. porzucenie pracy, z którym mamy do czynienia, gdy pracownik przestaje przychodzić do pracy bez wieści.

Złożenie przez pracownika oświadczenia o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia zawsze wywołuje skutek w postaci zakończenia stosunku pracy z dniem, w którym oświadczenie dotarło do pracodawcy. Pracodawca nie może odmówić jego przyjęcia, argumentując, że wskazane w oświadczeniu przyczyny rozwiązania umowy są niesłuszne lub nieprawdziwe. W żadnym wypadku nie jest dopuszczalne, aby pracodawca odmówił przyjęcia oświadczenia pracownika, a następnie sam złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (na podstawie art. 52 kp), próbując pracownika niejako wyprzedzić. W dniu, w którym oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia (na podstawie art. 55 kp) dotarło do pracodawcy, aktualizują się wszystkie obowiązki pracodawcy związane z ustaniem stosunku pracy, tj. wydanie świadectwa pracy, wypłata ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy itp.