SN: Kara umowna dopuszczalna także w umowie o pracę

Data: 06-12-2012 r.

Za rozwiązanie umowy o pracę pracodawca może być zmuszony do zapłaty kary umownej. Taki zapis musi być oczywiście wpisany wcześniej w umowie o pracę. Tak orzekł Sąd Najwyższy.

Kary umowne są częstym zapisem obowiązującym w umowach cywilnoprawnych. Niemniej jednak okazuje się, że również w stosunkach pracy dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej i to wyłącznie na rzecz pracownika. W rozpatrywanej przez Sąd Najwyższy sprawie pracodawca zawarł z pracownikiem umowę o pracę na czas nieokreślony, w której znalazła się nietypowa klauzula - zobowiązanie pracodawcy do zapłacenia kary umownej w kwocie około 3.000 zł, w razie rozwiązania umowy o pracę.

Zgodnie z ustaleniami kara umowna przysługiwała jedynie w razie rozwiązania umowy o pracę. Pracownik nie miał do niej prawa w przypadkach utraty zdolności wykonywania zawodu, innych zdarzeń powodujących niemożność wykonywania obowiązków służbowych, oraz „...wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę w trybie art. 52 Kodeksu pracy, czyli w tzw. trybie dyscyplinarnym.

Po 2 latach trwania umowy o prące, pracodawca zwolnił go dyscyplinarnie. Pracownik złożył pozew do sądu pracy a pracodawca przegrał proces. Musiał zmienić treść świadectwa pracy, w którym miał wpisać, że umowa o pracę rozwiązała się na mocy wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę a nie w trybie dyscyplinarnym.

Pracownik zażądał odszkodowania

Na tej podstawie pracownik wytoczył pracodawcy kolejny proces, w którym zażądał wypłaty kary umownej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. Niestety pracownik przegrał proces zarówno w I jak i w II instancji - sądy oddaliły kolejno pozew i apelację.

Sąd Najwyższy, rozpatrując skargę kasacyjną pracownika uznał ją za zasadną i wyrokiem z 8 listopada 2012 r. (sygn. akt II PK 103 /12) nakazał ponowne rozpoznanie sprawy.

Zdaniem SN zastrzeżenie kary umownej na rzecz pracownika nie narusza prawa pracy i w takim wypadku stosuje się - poprzez art. 300 kp - odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego.

Pracownik powinien, więc być traktowany tak, jakby został zwolniony za wypowiedzeniem. Nie może też ponosić żadnych negatywnych konsekwencji wynikających z rozwiązania umowy. Dotyczy to w szczególności niezrealizowanych roszczeń ze stosunku pracy, a więc też i kary umownej, będącej przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie - stwierdził Sąd.

Pracownik nie może być zmuszony do wypłaty kary umownej

Kara umowna zapisana w umowie o pracę jest zgodna prawem pracy i w razie wystąpienia warunków do jej wypłaty (np. przedwczesnego rozwiązania umowy o pracę) - powinna być wypłacona pracownikowi. Chodzi tylko o karę nakładaną umownie na pracodawcę. Kara umowna „działająca w drugą stronę” czyli taka, która obciąża pracownika jest niedopuszczalna według przepisów Kodeksu pracy. Zapisy umowne dotyczące takiej kary są nieważne. Bezprawna „dyscyplinarka” nie uchroni pracodawcy przed zapłatą takiej kary - niezależnie od obowiązku przywrócenia do pracy lub zapłaty odszkodowania za bezzasadne zwolnienie bez wypowiedzenia.

Podstawa prawna:

  • art. 30 § 1, art. 32, art. 45, art. 52, art. 56 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Michał Culepa

Opracowanie redakcyjne: Michał Tomaszewski

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

30 najciekawszych pytań z prawa pracy

pobierz

Różnicowanie wynagrodzeń na takich samym stanowiskach

pobierz

Dokumentacja pracownicza

pobierz

Pracownik może krytykować decyzje szefa, ale nie jego osobę

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 27038 )
Array ( [docId] => 27038 )