Zasiedzenie służebności przesyłu

Problem zasiedzenia dotyczy wielu zlokalizowanych w całej Polsce urządzeń przesyłowych. Otóż były one posadowione bez wymaganej podstawy prawnej, a w szczególności zgody ze strony właściciela nieruchomości. Obecnie w wielu tego rodzaju przypadkach problem ten się pogłębia i powstaje dylemat, w jaki sposób przedstawiony stan faktyczny należałoby usankcjonować. Z jednej strony właściciel nieruchomości chciałby uzyskać wynagrodzenie za ustanowienie w tym momencie służebności przesyłu (na przyszłość), ale również za bezumowne korzystanie z nieruchomości w terminie wcześniejszym. W orzecznictwie wskazano, że brakuje podstaw dla wniosku, że samo ustanowienie orzeczeniem sądu służebności przesyłu wyklucza dochodzenie przez właściciela nieruchomości obciążonej za okres wcześniejszy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 17 czerwca 2015 r., I ACa 153/15). Natomiast ograniczenia związane z budżetem przedsiębiorców przesyłowych spowodują, że nie zawsze będą oni chętni do dobrowolnego uiszczenia tych należności. Cała sprawa może zakończyć się w sądzie. Niemniej jednak przedsiębiorca przesyłowy może sprawdzić, czy służebność przesyłu w istocie nie uległa już zasiedzeniu. Aby było to możliwe, trzeba wykazać sprawowanie władztwa nad nieruchomością – w zakresie odpowiadającym służebności – przez co najmniej 30 lat. Aby było to możliwe do zrealizowania, konieczne jest jednak skierowanie osobnego (niezależnego od postępowania w przedmiocie ustanowienia służebności przesyłu) wniosku do sądu i wykazanie – w trybie nieprocesowym – wspomnianych przesłanek.W praktyce przedsiębiorcy przesyłowi nie zawsze dysponują odpowiednią w tym zakresie dokumentacją. A dokument uznawany jest w doktrynie za podstawowy środek dowodowy w takich przypadkach (B. Rakoczy „Zasiedzenie służebności przesyłu” Lexis Nexis, Warszawa 2014, s. 202).

Przy analizowaniu tego, czy wystąpiły przesłanki do stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu, należy zwrócić uwagę na kilka okoliczności. Przede wszystkim – znaczenie w tym kontekście pojęcia „posiadania”. Nie wiąże się ono z tym, aby przedstawiciel przedsiębiorcy przesyłowego np. każdego dnia wchodził na obciążoną nieruchomość. Sprowadza się to bardziej do eksploatacji posadowionych na nieruchomości urządzeń przesyłowych, zgodnie z ich przeznaczeniem. Ważne jest przede wszystkim to, aby urządzenia te poprawnie funkcjonowały i miały łączność funkcjonalną z przedmiotem działania przedsiębiorcy. Istotny wydaje się również czas wliczany do stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu. Przerwać bieg zasiedzenia mogą różne czynności, w tym skierowanie powództwa negatoryjnego do sądu, jak również zawezwanie (przez właściciela nieruchomości) do zawarcia ugody przed sądem.