Utrzymanie obecnych mocy elektrowni opalanych węglem brunatnym, możliwe będzie najdalej do 2037 roku, pisze dr Michał Wilczyński w raporcie na temat węgla brunatnego, wydanym przez Instytut na rzecz Ekorozwoju. Autor nazywa węgiel brunatny paliwem bez przyszłości, zwracając uwagę nie tylko na europejskie tendencje odchodzenia od kopalnych surowców energetycznych wyznaczone przez Energy Road Map 2050, ale także kolosalne spustoszenia środowiska, jakie niesie za sobą górnictwo odkrywkowe. Wydobycie 1mln Mg węgla brunatnego powoduje zajęcie od 6 do 8 ha nowych terenów.
Górnictwo ekologiczne to nie jest
W kopalni „Bełchatów”, od początku jej istnienia przemieszczono niemal 7
mld Mg skał nadkładu, wydobyto 816 Mg węgla brunatnego i wypompowano
ponad 7 mld m³ wody. W wyniku odwadniania złoża węgla brunatnego powstał
lej depresyjny, w kształcie elipsy o osiach 40mk (W-E) i 20(N-S). To
wywołuje różnorakie skutki dla wód podziemnych znacznej części
województwa łódzkiego, a jednym z najpoważniejszych jest obniżenie
zwierciadła wód gruntowych, co spowodowało przesuszenie gleb i spadek
produkcji rolnej. (...)Programem dopłat za obniżenie plonów w rolnictwie
objęte są w tym rejonie 123 wsie, czytamy w raporcie.
Ilość wody wypompowanej dla odwodnienia odkrywki w „Bełchatowie” to 14-krotność największego w Polsce jeziora – Śniardwy, porównuje obrazowo dr Wilczyński. Obszar przekształcony, ściślej – zdewastowany górniczo, to 300 km². Zwałowiska i składowiska „Bełchatowa” to ponad 1mld m³ odpadów pogórniczych. Zwałowisko zewnętrzne wznosi się na wysokość 195 m nad powierzchnię morza i zajmuje powierzchnię 1480 ha. W czasie deszczu jest rozmywane, w czasie suszy pyli na okolice. Zostało zrekultywowane, zalesione, urządzono tam obiekty sportowe. Ta rekultywacja jest jednak ułomna w tym sensie, że nie przywraca stanu dawnego.
Emisja pyłów i CO2
W ciągu roku, w elektrowni „Bełchatów” ze spalania węgla powstaje 3 mln Mg popiołu i żużlu. Emisje zanieczyszczeń gazowych i pyłowych wszystkich elektrowni opartych na węglu brunatnym, za wyjątkiem tlenków azotu i dwutlenku węgla, radykalnie zredukowano w latach 1989-2009. Dzięki elektrofiltrom zmniejszyła się 20-krotnie ilość popiołów. Mimo tych zmian, elektrownia „Bełchatów” jest największym emitorem punktowym nie tylko w Polsce, ale i w Europie. Jej udział w emisji głównych zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w województwie łódzkim to ponad 73 proc.
Na terenach w pobliżu kopalni odkrywkowych występują wstrząsy sejsmiczne, spowodowane przemieszczeniem ogromnych mas ziemi. Ich średnia siła w okresie ostatnich 30 lat to od 4 do 4,9 stopni w skali Richtera. Powodują pękanie budynków, dróg oraz uszkodzenia gazociągów, wodociągów i kanalizacji.
Odkrywkowe górnictwo ma katastrofalny wpływ na gospodarkę wodną z uwagi obniżania się wód podziemnych. Wprawdzie jest monitorowane przez służby hydrologiczne, ale w wyniku uruchomienia w tym rejonie nowej odkrywki „Szczerców” lej depresyjny poszerza się znacznie szybciej niż prognozowano. W 2004 roku obejmował już niemal 74 proc. powierzchni powiatu bełchatowskiego. Ponadto górnictwo odkrywkowe powoduje nieodwracalne straty flory i fauny oraz ubywanie terenów rolniczych.
Europa ogranicza wydobycie węgla na rzecz zielonej energetyki, my nadal kurczowo się go trzymamy. Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku jest kontynuacja trendu wzrostu produkcji, a nie reorientacji strategii w kierunku odchodzenia od wielkoskalowej energetyki paliw kopalnych w stronę OZE i energetyki rozproszonej. Tymczasem przy rosnącym imporcie, realizacja polityki węglowej spowoduje wzrost naszego uzależnienia od importu surowców energetycznych. Zamiast na nowe inwestycje górnictwa węgla brunatnego pieniądze lepiej, zdaniem autora raportu, przeznaczyć na poprawę efektywności energetycznej.