Uniknij naruszania czasu pracy lekarzy

Czas pracy pracowników zatrudnionych w podmiocie leczniczym, w tym lekarzy, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 3 miesiące. Tak wynika z ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, do której zaimplementowano postanowienia dyrektywy nr 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.

Tylko w wyjątkowych sytuacjach lekarz może zgodzić się na czas pracy przekraczający 48 godzin na tydzień. Dzieje się na na mocy tzw. klauzuli opt-out, która dotyczy wyłącznie sytuacji nadzwyczajnych i w zamyśle prawodawcy unijnego powinna mieć charakter przejściowy.

Okres rozliczeniowy nie może być w tym przypadku dłuższy niż cztery miesiące. Zgoda lekarza musi być uprzednia i wyrażona w formie pisemnej oraz dobrowolna. Może mieć charakter ogólny, tzn. obejmować więcej niż jeden okres rozliczeniowy. Lekarz może ją wyrazić już przy zawieraniu umowy o pracę, jak też w czasie trwania stosunku pracy. Pracodawca nie może podejmować działań dyskryminujących wobec pracowników, którzy nie wyrazili takiej zgody np. pomijanie przy przyznawaniu nagród, podwyżkach. Pracownik może cofnąć zgodę na pracę w wymiarze przekraczającym 48 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym, informując o tym pracodawcę na piśmie, z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Lekarzowi pełniącemu dyżur medyczny 11-godzinny nieprzerwany odpoczynek dobowy powinien być udzielony bezpośrednio po zakończeniu pełnienia tego dyżuru. Co więcej, lekarze dyżurujący mają prawo do 24 godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego, udzielanego w okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 14 dni.

Opisane regulacje dotyczą tylko i wyłącznie lekarzy świadczących pracę na podstawie umów o pracę. Czas udzielania świadczeń zdrowotnych przez lekarzy związanych z podmiotem leczniczym tzw. kontraktem nie jest regulowany. Oczywiście można założyć, że lekarz realizujący kontrakt będzie świadczył pracę w ramach czasowych opisanych w ustawie o działalności leczniczej, lecz takie założenie jest kompletną fikcją, ponieważ jednym z powodów masowego stosowania w ochronie zdrowia kontraktów jest właśnie sztywny gorset regulacji z zakresu czasu pracy.

Brak jakichkolwiek ograniczeń w tym zakresie, które dotyczą nie-pracowników, naraża życie i zdrowie pacjentów, ponieważ lekarze - w jednym lub w kilku podmiotach - bez wymaganej przerwy świadczą pracę nawet przez kilka dni. Należy dodać, że przepisy odnoszące się do czasu pracy lekarzy – pracowników także są wadliwe, gdyż umożliwiają pracę w kilku podmiotach bez przerwy, praktycznie bez ograniczeń. Pracodawca nie ma obowiązku, a wręcz nie może dodawać czasu pracy lekarzy – pracowników, ponieważ godziłoby to w konstytucyjną swobodę podejmowania pracy i naruszałoby przepisy o ochronie danych osobowych.