Nauczyciel zobowiązany jest do realizacji w ramach czasu pracy i ustalonego wynagrodzenia m.in. obowiązkowego pensum (art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela). W każdym tygodniu powinien zatem wypracować odpowiednią liczbę godzin pensum. Jednak przepisy nie zobowiązują nauczyciela do odpracowania obowiązkowych zajęć w sytuacji, gdy w danym okresie przypada np. dzień wolny od zajęć dydaktycznych, dzień wolny od pracy, wycieczek szkolnych, dzień zakończenia lub rozpoczęcia roku szkolnego. Ponadto czas zajęć uczniów nie może przekraczać ustalonej tygodniowej normy wynikającej z przepisów rozporządzenia MEN z 7 lutego 2012 r.
Dyrektor szkoły powinien tak zaplanować zajęcia dydaktyczne w szkole, aby możliwa była realizacja podstawy programowej danego przedmiotu. Jeśli jest to niemożliwe, nauczyciel może realizować zajęcia ze swojego przedmiotu w ramach doraźnego zastępstwa (płatnego) w sytuacji nieobecności innego nauczyciela w szkole (art. 35 ust. 2a i 3 Karty Nauczyciela).
