Od września jeden program wychowawczo-profilaktyczny – sprawdź, jak go realizować

Dotychczas w szkołach funkcjonowały dwa odrębne programy – profilaktyczny i wychowawczy. Począwszy od nowego roku szkolnego zastępuje je jeden program wychowawczo-profilaktyczny stosowany w szkołach i placówkach. Jego uchwalenie jest obowiązkowe w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia danego roku szkolnego. Program powinien być uchwalony przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną. Jeśli jednak do porozumienia nie dojdzie i program nie zostanie uchwalony w porozumieniu, wówczas obowiązek jego ustalenia spada na dyrektora szkoły, który uzgadnia program z organem nadzoru pedagogicznego. Może więc dojść do sytuacji, gdy nowy program wychowawczo-profilaktyczny wejdzie w życie dopiero w październiku. Należy przy tym zdawać sobie sprawę, że tak ustalony program ma charakter tymczasowy i obowiązuje do dnia uchwalenia programu przez radę rodziców wraz z radą pedagogiczną.

Przepisy nie wskazują, jaka powinna być forma porozumienia pomiędzy organami szkoły w związku z uchwalaniem programu-wychowawczo profilaktycznego. Prawidłowym rozwiązaniem wydaje się złożenie podpisu przez dyrektora jako przewodniczącego rady rodziców pod uchwałą rady rodziców w przedmiocie przyjęcia programu wychowawczo—profilaktycznego.

W szkołach, w których nie tworzy się rad rodziców, program uchwala samodzielnie rada pedagogiczna.

Przykładowo można przyjąć, że program wychowawczo profilaktyczny powinien obejmować następujące treści:

• opis strategii wychowawczo-profilaktycznej szkoły wynikającej z przyjętych założeń teoretycznych i uwarunkowań formalno-prawnych,
• uzasadnienie wynikające z diagnozy potrzeb w zakresie wychowania i profilaktyki, np. model absolwenta, rozpoznane zagrożenia, zachowania problemowe uczniów,
• cele ogólne i szczegółowe,
• treści wychowawczo-profilaktyczne,
• zadania i sposób ich realizacji,
• plan i harmonogram działań,
• założenia ewaluacyjne.

Jeżeli uchwalony już program nie zawiera powyższych treści, wówczas warto rozważyć jego modyfikację.

Przyjęty do realizacji programy wychowawczo-profilaktyczny powinien stanowić ukierunkowanie pracy szkoły we wszystkich formach jej działalności. Na każdym nauczycielu i innym pracowniku szkoły spoczywa obowiązek zintegrowania wszystkich zadań dydaktycznych, profilaktycznych i wychowawczych według kierunku wskazanego w programie wychowawczo-profilaktycznym. Możliwe jest w szczególności delegowanie konkretnych zadań do wykonania poszczególnym osobom wskazanym wprost w treści programu. Warto pamiętać o konieczności uwzględnienia potrzeb konkretnego zespołu uczniów rozpoznanych przez wychowawcę i działań realizowanych podczas godzin wychowawczych, a także w ramach koordynowania przez niego pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Istnieje także możliwość powołania jednego lub większej liczby zespołów zadaniowych mających na celu realizację programu.

Co istotne, nałożenie na nauczycieli obowiązków związanych z realizacją nowego programu wychowawczo-profilaktycznego powinno nastąpić poprzez przydział stałych zajęć i prac w ramach wynagrodzenia zasadniczego. Taki przydział nie wpływa na wymiar zajęć nauczyciela ani na wysokość jego wynagrodzenia. Przydzielone obowiązki nie mogą jednak powodować przekraczania przez nauczyciela tygodniowej 40-godzinnej normy czasu pracy.

Niezwykle istotnym procesem jest również ewaluacja programu wychowawczo-profilaktycznego. Wyniki ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego należy wykorzystać do jego ewentualnej modyfikacji. Potrzeba modyfikacji programu może pojawić się także pod wpływem bieżących, nieprzewidzianych wcześniej sytuacji w życiu szkoły. Choć przepisy wprost tej kwestii nie określają, to jednak wydaje się, że modyfikacja programu wychowawczo-profilaktycznego powinna podlegać takim samym regułom, jak jego uchwalanie. Co za tym idzie, konieczne jest podjęcie przez radę rodziców uchwały w sprawie modyfikacji programu w porozumieniu z radą pedagogiczną.