Rozporządzenie MEN w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych wykluczeniem zobowiązuje dyrektora szkoły do podejmowania działań wśród uczniów u których stwierdza się wysokie prawdopodobieństwo uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych oraz którzy sporadycznie używają tych środków (§ 2 rozporządzenia).
Przeciwdziałanie uzależnieniom – obowiązki dyrektora szkoły
Podstawowe, wymienione w rozporządzeniu, obowiązki dyrektora szkoły to:
- systematyczne rozpoznawanie i diagnozowanie zagrożeń związanych z uzależnienie,
- informowanie o narkomanii i jej skutkach
- współpraca z rodzicami uczniów zagrożonych uzależnieniem,
- poradnictwo w zakresie zapobiegania uzależnieniom,
- zapewnienie przygotowania dla nauczycieli i wychowawców do przeciwdziałania narkomanii
(§ 3 pkt 1-5 rozporządzenia).
Realizując obowiązki dyrektora szkoły należy pamiętać, by w strategii działań wychowawczych określić zadania pracowników szkoły w zakresie udzielania pomocy uczniom. Ważne jest również opracowanie procedury postępowania w sytuacjach zagrożeń oraz uwzględnić w niej zadania osób podejmujących interwencję. Dyrektor szkoły powinien także opracować zasady współpracy z rodzicami w zakresie działań wychowawczo-zapobiegawczych, prozdrowotnych i interwencyjnych (§ 10 pkt 3-5 i pkt 9 rozporządzenia).
Dyrektor szkoły jest również odpowiedzialny za organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz prowadzenie edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia psychicznego. Zadania te należy realizować na zajęciach profilaktycznych i zajęciach edukacyjnych (§ 10 pkt 4 rozporządzenia).
Konieczne są szkolenia dla nauczycieli
Prowadzenie zajęć edukacyjnych z uwzględnieniem wskazanych działań stanowi trudność dla nauczycieli, którzy nie odbędą właściwego przygotowania. W związku z tym dyrektor szkoły w ramach strategii działań wychowawczych, zapobiegawczych i interwencyjnych wobec uczniów zagrożonych uzależnieniem musi uwzględnić także wewnątrzszkolne doskonalenie dla nauczycieli obejmujące profilaktykę uzależnień oraz sposoby wczesnej interwencji w sytuacji zagrożenia uzależnieniem. Jednocześnie dyrektor szkoły powinien systematycznie dokonywać oceny efektów podejmowanych przez nauczycieli działań wychowawczych u zapobiegawczych (§ 10 pkt 12-13).
Szkolenia dla nauczycieli powinny przygotowywać do systematycznego prowadzenia edukacji prozdrowotnej, opracowywania metod i form działalności informacyjnej oraz dostosowywania treści i formy zajęć profilaktycznych do zachowań ryzykownych uczniów oraz stopnia zagrożenia uzależnieniem. Istotne dla nauczycieli jest również zdobywanie i poszerzanie wiedzy oraz umiejętności pozwalających na wspieranie uczniów zagrożonych uzależnieniem. Szkolenia dla nauczycieli powinny uwzględniać metody i techniki rozwijania poczucia własnej wartości oraz zasady motywowania do podejmowania różnych form aktywności zaspokajających potrzeby psychiczne i społeczne (§ 10 pkt 11 rozporządzenia).
Dyrektor szkoły musi współpracować z poradniami
Wsparciem dla realizacji działań wpisujących się w obowiązki dyrektora szkoły jest współpraca z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, poradniami zdrowia psychicznego oraz innymi poradniami/ośrodkami specjalistycznymi działającymi na rzecz rozwijania zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Wiedza i doświadczenie pracujących tam specjalistów to również ważna pomoc dla nauczycieli zatrudnionych w placówce, którą zarządza dyrektor szkoły.
W sytuacji zagrożenia uzależnieniem dyrektor szkoły musi interweniować
Wskazane w rozporządzeniu obowiązki dyrektora szkoły przewidują w sytuacjach kryzysowych konieczność podjęcia działań interwencyjnych polegających na powiadomieniu:
- rodziców ucznia przy podejrzeniu zażywania przez ucznia środków uzależniających lub zagrożenia uzależnieniem,
- Policji, jeżeli stwierdzi się, że uczeń zażył/zażywa, posiada lub rozprowadza środki uzależniające
(§ 9 rozporządzenia).
Podstawa prawna: §1, § 2, § 3 pkt 1-5, §10 pkt 1-13 rozporządzenia
Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 roku w
sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej
wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. nr
26 poz. 226).
Marta Wysocka, specjalista w zakresie prawa oświatowego
Zobacz także:
