Jeśli uczeń powinien uczęszczać na zajęcia z religii na podstawie złożonej przez rodziców deklaracji, to w przypadku opuszczania tych zajęć szkoła powinna:
powiadomić rodziców o nieuczęszczaniu dziecka na zajęcia,
zweryfikować wcześniej złożoną deklarację,
przeprowadzić rozmowę z uczniem o konsekwencjach nieobecności na zajęciach bez usprawiedliwienia,
zastosować karę przewidzianą w statucie szkoły w stosunku do wagarujących uczniów.
W szkołach publicznych tylko zmiana treści oświadczenia wyrażającego życzenie objęcia dziecka nauką religii zwalnia ucznia z obowiązku uczęszczania na te zajęcia (§ 1 ust. 2 rozporządzenia z 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania lekcji religii w szkołach publicznych). Podobne rozwiązanie może być przyjęte w szkole niepublicznej.
Religia w szkołach publicznych organizowana na życzenie rodziców uczniów
Przepisy określające warunki i sposób organizowania lekcji religii w szkołach dotyczą szkół publicznych. Organizują one naukę religii na życzenie rodziców (art. 12 USO). Życzenie wyrażane jest w formie prostego oświadczenia. Nie musi być ponawiane w kolejnym roku, może natomiast zostać zmienione. Rodzice mają prawo zrezygnować z udziału dziecka w nauce religii i mogą to zrobić zmieniając treść oświadczenia. Jeśli rodzice nie zmienili treści oświadczenia a uczniowie nie wypełniają obowiązku udziału w zajęciach edukacyjnych, to powinny być podjęte działania wynikające z wewnętrznych przepisów. W statucie szkoły publicznej powinny być określone obowiązki ucznia, rodzaje kary stosowanych wobec uczniów, którzy łamią ustalone w szkole zasady i normy oraz formy współdziałania szkoły z rodzicami w zakresie nauczania, wychowania i profilaktyki. Zapisy te stają się podstawą do podjęcia działań wobec uczniów, którzy opuszczają zajęcia bez usprawiedliwienia.
Szkoła niepubliczna powinna umożliwić naukę religii
Szkoły niepubliczne mogą uregulować kwestie związane z nauką religii odmiennie, ale również mogą przyjąć zasady obowiązujące w szkołach publicznych. Organ prowadzący szkołę niepubliczną powinien umożliwić nauczanie religii w szkole. Złożone przez rodziców deklaracje zobowiązują:
- szkołę do zorganizowania nauki religii,
- uczniów do uczęszczania na zajęcia z religii,
- rodziców do współpracy ze szkołą w sprawie nauczania religii swoich dzieci.
W statucie szkoły niepublicznej powinny być określone prawa i obowiązki uczniów szkoły (art. 84 USO). Uczniowie, którzy opuszczają zajęcia powinni wiedzieć, że nieusprawiedliwiona nieobecność wiąże się z określonymi konsekwencjami. Niezbędne jest przeprowadzenie z nim rozmowy dyscyplinującej i informującej o działaniach, jakie wobec niego mogą być podjęte, jeśli nie zmieni swojego zachowania. O problemie opuszczania zajęć przez ucznia należy poinformować także jego rodziców. Szkoła zobowiązana jest do wspomagania wychowawczej roli rodziny i współdziałania z rodzicami w zakresie nauczania i wychowania. Rodzice deklarując udział dziecka w zajęciach z religii powinni zobowiązać je do regularnego uczęszczania na te zajęcia, przygotowywania się do nich i spełniania wymagań określonych przez osobę uczącą religii.
Ocenianie zajęć z religii
Szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej zobowiązana jest do stosowania określonych przepisami zasad klasyfikowania i promowania uczniów (art. 7 ust. 3 USO). Zgodnie z przepisami katecheta powinien określić wymagania, które ma spełnić uczeń, aby otrzymać daną ocenę z religii. Ocena z religii wystawiana jest według skali ocen przyjętej w danej klasie i ma wyrazić poziom wiedzy religijnej ucznia. Do średniej ocen warunkującej otrzymanie świadectwa z wyróżnieniem wlicza się także roczną ocenę uzyskaną z religii (§ 20 ust. 4a i § 22 ust. 2a rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z 30 kwietnia 2007 r.).
Ocena z religii nie ma wpływu na promowanie ucznia do następnej klasy (§ 9 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania lekcji religii w szkołach publicznych z 14 kwietnia 1992 r.). Na świadectwie ocenę umieszcza się bezpośrednio po ocenie zachowania. W celu wyeliminowania ewentualnych przejawów nietolerancji nie należy zamieszczać na świadectwie danych, z których wynikałoby, na zajęcia z jakiej religii uczeń uczęszczał. Uczestniczenie lub nieuczestniczenie w szkolnej nauce religii nie może być powodem dyskryminacji przez kogokolwiek w jakiejkolwiek formie (§ 1 ust. 3 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania lekcji religii w szkołach publicznych z 14 kwietnia 1992 r.).
Podstawa prawna:
- Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
- Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. nr 83, poz. 562 ze zm.).
- Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania lekcji religii w szkołach publicznych (Dz.U. nr 36, poz. 155 ze zm.).
Bożena Winczewska, ekspertka prawa oświatowego
Zobacz także:
