Sposobem, który pozwala na spełnienie wszystkich warunków prawidłowej ewaluacji jest metoda „Profil szkoły”. Jest ona zarówno skuteczna, jak i łatwa w wykonaniu, a zarazem zgodna z nowym rozporządzeniem o nadzorze pedagogicznym. Polega na kilkuetapowym procesie zbierania informacji o różnych aspektach funkcjonowania placówki od członków społeczności szkolnej.
W badaniu uczestniczą nauczyciele, uczniowie oraz ich rodzice. Aby wyniki były bardziej wnikliwe oraz efektywne, można zaprosić też grupę pracowników administracyjnych.
Konstruowanie zespołu ewaluacyjnego
Liczebność zespołów nie powinna przekraczać 25 osób. Dobór grup jest uzależniony głównie od specyfiki szkoły/placówki oraz możliwości związanych z jej funkcjonowaniem. Na przykład w szkole specjalnej, która oddalona jest od miejsca zamieszkania wychowanków, trudniejszy jest kontakt z ich rodzicami. Zbyt liczne grupy badawcze uniemożliwiają pracę warsztatową, która jest podstawowym działaniem w metodzie „Profil szkoły”.
Warunkiem skuteczności takiego badania ewaluacyjnego jest też wybranie osób zaangażowanych i chętnych do podejmowanych działań. Marazm lub opór uczestników badań uniemożliwia przeprowadzenie ewaluacji z zastosowaniem metod aktywnych.
Etapy prac ewaluacyjnych
Praca nad ewaluacją wewnętrzną z zastosowaniem metody „Profil szkoły” przebiega w trzech etapach.
Etap I – polega na wspólnej dyskusji nad wyznaczonym przez plan nadzoru pedagogicznego tematem ewaluacji. Wynikiem refleksji jest wyznaczenie obszarów pracy oraz stworzenie do nich pytań pomocniczych. Powinny one przyjąć formę pytań kluczowych.
Pytanie kluczowe to rodzaj pytania otwartego ściśle powiązanego z badanym obszarem. Jego zadaniem jest wzbudzenie zainteresowania osób zajmujących się nim. Ma ono charakter otwarty, czyli w przeciwieństwie do pytań zamkniętych nie może poprzedzać go pytajnik „czy”.
Przykłady budowania pytań kluczowych
Pytajnik
|
Kiedy pytamy o
|
Co?
|
rzecz, przedmiot prac badawczych
|
Kto?
|
osoby zaangażowane w działanie
|
Po co?
|
cel podejmowanych działań
|
Kiedy?
|
okres czasu w jakim odbywało się omawiane posunięcie
|
Jak, w jaki sposób?
|
sposób postępowania osób zaangażowanych w omawiane czynności
|
Dlaczego?
|
przyczyny omawianych zjawisk
|
Etap II – polega na przeprowadzeniu w zespołach dyskusji fokusowych, podczas których jej członkowie:
odpowiadają na pytania pomocnicze, kluczowe,
szukają argumentów obrazujących funkcjonowanie szkoły w danym zakresie,
poddają ocenie działania zawarte w argumentacji, wartościując ich dynamikę rozwoju jako rosnącą, malejącą lub pozostającą bez zmian,
sporządzają plakat obrazujący według grupy mapę zagadnienia.
Wzór tabeli do konstrukcji plakatu
Obszar
|
Pytania kluczowe
|
Ocena
|
Tendencja
|
Argumenty
|
−
−
|
−
|
+
|
+
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Etap III – dyskusja panelowa, w czasie której nanoszone są efekty pracy podgrup na wspólny plakat. Na mapie zaznacza się wyniki pracy zespołów. Profil szkoły określa się, łącząc poszczególne punkty ze sobą. Pozwala to na dostrzeżenie mocnych oraz słabszych stron funkcjonowania placówki oraz porównania poglądów różnych grup społeczności szkolnej, pracujących przy ewaluacji. Ponadto podczas prac na tym etapie każdy zespół przedstawia swoje argumenty, wzbogacając nimi ogólne podejście do omawianego problemu. Jeżeli jest ich zbyt wiele to wybiera z nich dwa lub trzy, uznane przez siebie za najważniejsze.
- rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2013 r. poz. 560).
- rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno‑pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r. poz. 532).
- art.15 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
Jagna Niepokólczycka-Gac, pedagog, socjoterapeutka, szkoleniowiec
Zobacz także: