Nie można kompensować niedoborów nadwyżkami inwentaryzacyjnymi

Kategoria: CIT
Data: 24-11-2013 r.

Za przychody stanowiące nieodpłatne świadczenia, o których stanowi art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT należy uznać także nadwyżki inwentaryzacyjne, które nie stanowią świadczenia otrzymanego od innego podmiotu.

Ta nieodpłatność świadczenia wynika zawsze z powstania nadwyżki magazynowej. Nie ma znaczenia czy jej źródłem jest inna od zakładanej struktura zużycia materiałów, czy pomyłki pracowników wynikające z błędów przy wprowadzaniu danych do systemu magazynowego. Choć w obu przypadkach nie zachodzi sytuacja jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego dla kogokolwiek, to na gruncie podatku dochodowego nadwyżka inwentaryzacyjna zawsze jest nieodpłatnym świadczeniem, uznał Naczelny Sąd Administracyjny w prawomocnym wyroku.

 

Przychód nawet bez świadczenia

Pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma na gruncie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy (uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 października 2006 r.; II FPS 1/06).

Przychód jest przysporzeniem majątkowym o charakterze trwałym, który definitywnie powiększa aktywa osoby prawnej.

Przepis art. 7 ust. 1 zd. 1 ustawy o CIT stanowi, iż przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów. Z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem jest ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa. Przychodem jest zatem takie przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa aktywa osoby prawnej.

Dokonując wskazania cech istotnych dla kategoryzacji nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt. 2 ustawy o CIT należy podnieść, że za takie mogą być uznane te, które po pierwsze mają wymierny dla podatnika efekt finansowy powiększając stan jego aktywów, po drugie ‒ co do zasady, korzyść wynikająca z nich nie może być dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów, gdyż w przeciwnym razie każdy uczestnik obrotu gospodarczego w równym stopniu byłby nieodpłatnie wzbogacony, a po trzecie jej uzyskanie nie wiąże się z obowiązkiem ponoszenia żadnego ekwiwalentu na rzecz innych osób. Nie można zaś każdorazowo uznawać za element konstytutywny dla nieodpłatnych świadczeń obowiązku ich wynikania z dwustronnych stosunków prawnych lub gospodarczych.

O ile w prawie cywilnym nie ma świadczenia bez świadczącego, o tyle w CIT nie jest istotne, kto świadczył, ani czy w ogóle działanie innego podmiotu było źródłem przysporzenia majątkowego.

Właśnie ta zasada, stanowi podstawę do odmiennego od cywilistycznego rozumienia pojęcia świadczenie, na gruncie omawianej ustawy podatkowej. Skoro bowiem nie jest ważne źródło przychodów, lecz sam fakt osiągnięcia dochodu, to tym bardziej nie jest ważne, czy osiągnięty dochód był następstwem działania (zaniechania) innej osoby, czy też nie.

Gdyby przyjąć cywilistyczne pojęcie świadczenia, określone dochody spółki znalazłyby się poza opodatkowaniem jedynie z tej przyczyny, że do ich powstania nie przyczyniła się inna osoba, a w szczególności, że brak było osoby świadczącego.

Taka wykładnia pozostawałaby w sprzeczności nie tylko z zasadą wymienioną w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, ale także z wolą ustawodawcy, wyrażoną w art. 12 ust. 4 tej ustawy, enumeratywnie wyliczającym przychody, których wystąpienie nie prowadzi do powstania obowiązku podatkowego. Nie ma wśród nich przychodów związanych z powstawaniem nadwyżek inwentaryzacyjnych.

Skoro więc każdy przychód, poza wymienionymi w art. 12 ust. 4 ustawy o CIT, stanowi po odliczeniu kosztów jego uzyskania przedmiot opodatkowania, a wyliczenie przychodów w art. 12 ust. 1‒ 3 ma jedynie charakter przykładowy, to pojęcie nieodpłatnego świadczenia, przywołane w art. 12 ust. 1 pkt 2 nie może być zawężone do jego cywilistycznego znaczenia.

Nadwyżka zawsze do opodatkowania

Inwentaryzacja jest zdarzeniem, które ujawnia istnienie przysporzenia. Zdarzenia powstania nadwyżek bądź niedoborów magazynowych powinny być w sposób właściwy udokumentowane. Zgodnie z art. 27 ustawy o rachunkowości, zarówno przeprowadzenie jak i wynik inwentaryzacji, należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych, a ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym, a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.

Jeżeli zatem chodzi o nieodpłatność świadczenia, to wynika ona z powstania nadwyżki magazynowej, zarówno w wyniku innej od zakładanej struktury zużycia materiałów, jak i pomyłek pracowników wynikających z błędów przy wprowadzaniu danych do systemu magazynowego, choć w obu przypadkach nie zachodzi sytuacja jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego dla kogokolwiek.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest uzyskanie dochodu bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód został osiągnięty. W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie jest istotne źródło przychodów, ale sam fakt osiągnięcia dochodu, tym bardziej zatem nie jest istotne, czy osiągnięty dochód był następstwem działania bądź zaniechania innej osoby.

Nadwyżki inwentaryzacyjne, nawet jeśli nie stanowią świadczenia otrzymanego od innego podmiotu, należy uznać za przychód. Nadwyżki inwentaryzacyjne powinny zostać zakwalifikowane jako przychód w rozumieniu art. 12 ustawy o CIT. Także wtedy gdy nie stanowią świadczenia otrzymanego od innego podmiotu, bo ich źródłem powstania są pomyłki przy kwalifikowaniu materiałów.

Brak możliwości zaliczenia stwierdzonych w wyniku inwentaryzacji niedoborów do kosztów uzyskania przychodów wyklucza też możliwość ich kompensaty ze stwierdzonymi nadwyżkami, które stanowią przychód.

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Najważniejsze zmiany w podatkach 2016 roku

pobierz

Imprezy integracyjne

pobierz

Zmiany w podatkach 2016

pobierz

Sprawdź, jak rozliczać VAT przy okresowym braku sprzedaży

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 33484 )
Array ( [docId] => 33484 )