Przepisy podatkowe nie definiują pojęcia darowizny, należy więc przyjąć definicje darowizny określoną w Kodeksie cywilnym. Podstawową cechą darowizny jest świadczenie na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Nie stanowią jednak darowizny bezpłatne przysporzenia, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami Kodeksu cywilnego (art. 889 pkt 1).
Przedmiotem darowizny nie może być zatem nieodpłatnie wykonana usługa, sam fakt nieodpłatności świadczenia nie przesądza o tym, że jest to umowa darowizny.
Wyrok NSA – Usługa nie może być darowizną
„Darowizna usług” jest niczym innym jak nieodpłatnym świadczeniem usług. Zawarcie umowy tego rodzaju jest dopuszczalne w ramach zasady swobody umów (art. 3531 kc). Podkreślić jednocześnie należy, że obowiązki stron i skutki prawne wynikające z takiego stosunku obligacyjnego regulują, stosowane odpowiednio, przepisy Kodeksu cywilnego o umowie zlecenia (art. 734 i nast. w związku z art. 750 kc), a nie przepisy o umowie darowizny.
Wyrok NSA z 25 czerwca 2008 r., (II FSK 626/07)
A zatem przedmiotem darowizny mogą być tylko rzeczy (pieniądze, towary itd.). Zasadniczo nie można jej zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej: ustawa o CIT). Nie dotyczy to jednak wydatków na jej wytworzenie oraz ceny nabycia produktów spożywczych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług,(ustawy o VAT), przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.
Odliczeniu mogą podlegać darowizny przekazane na cele:
- określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (m.in. w zakresie pomocy społecznej, ochrony zdrowia, nauki, szkolnictwa wyższego, kultury, sztuki itp.) organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych (dotyczy to organizacji pozarządowych),
- kultu religijnego.
Udzielone darowizny w ciągu roku nie mogą przekraczać 10% całości dochodu spółki. Ponadto nie podlegają odliczeniu darowizny udzielone na rzecz:
- osób fizycznych,
- podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, która polega na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami.
Aby przekazywane darowizny mogły być odliczone od dochodu przedsiębiorcy, muszą być także odpowiednio udokumentowane:
-
darowizna pieniężna – dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a
-
w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę, wartość darowizny oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu (art. 18 ust. 1c ustawy o CIT).
Jeśli przedmiotem darowizny są towary, ich wartość należy ustalić na poziomie cen rynkowych. Przy czym jeżeli są one opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z VAT, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć z tytułu dokonania darowizny. Przy określaniu tych wartości stosuje się odpowiednio art. 14 ustawy o CIT. A zatem wartość darowizny podlegającej odliczeniu od dochodu zmniejsza się o VAT naliczony odliczony przez podatnika będącego darczyńcą przy nabyciu bądź wytworzeniu przedmiotu darowizny.
Jeśli szkoła będzie jednostką publiczną, spółka nie będzie mogła odliczyć wartości darowizny od dochodu, ponieważ nie mieści się ona w definicji organizacji pozarządowych, o których mowa w art. 3 ust. 2 i ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
Podstawa prawna: art. 16 ust. 1 pkt 14, art. 18 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.).
Iwona Czauderna, doradca podatkowy
Zobacz także: