Wydatki na zakup zimowych opon można zaliczyć bezpośrednio w koszty

Zbliża się zima, niedługo warsztaty samochodowe i wulkanizacyjne będą przeżywały oblężenie, trzeba bowiem wymienić opony letnie na zimowe. Także w autach firmowych. Watro więc zastanowić się nad rozliczeniem wydatków związanych z taką wymianą.

Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu jego osiągnięcia z wyjątkiem tych, które zostały wymienione w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Aby zatem poniesiony wydatek mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi on spełnić trzy podstawowe warunki, tj.:

• mieć związek z prowadzoną działalnością,
• jego poniesienie powinno wpływać na osiągnięcie przychodu,
• wydatek ten nie może być wymieniony w art. 23 ustawy o PIT i art. 16 ustawy o CIT.

Odnośnie do opon ważna jest również odpowiedź na pytanie, czy nie stanowią one części składowej auta – czy samochód nie może jeździć bez opon, a i czy same nie spełniają swojej podstawowej funkcji. Kodeks cywilny wskazuje, że częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Wobec takiej definicji opony zimowe należy uznać za części składowe samochodu.

Z ustaw o podatku dochodowym wynika, że wydatki na wymianę części składowych środka trwałego zwiększają jego wartość początkową, jedynie w sytuacji gdy w wyniku tej operacji dojdzie do jego ulepszenia. Jednocześnie zawarte w nich uregulowania wskazują, że z ulepszeniem w wyniku wymiany części składowej mamy do czynienia, gdy równocześnie jednostkowa cena nabycia części składowej przekracza 3.500 zł i podatnik dokonuje przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji danego środka trwałego, powodującej wzrost jego wartości użytkowej.

W przypadku wymiany oponz letnich na zimowe (i odwrotnie) trudno mówić o uzyskaniu przez samochód nowych funkcji użytkowych. Wymiana ta przyczynia się wprawdzie do zwiększenia bezpieczeństwa, może być realizacją wymagań prawnych (gdy np. autem jeździmy do Niemiec, gdzie są one obowiązkowe), ale nie można w żaden sposób tu wskazać mierzalnego wzrostu wartości użytkowej. Z tego względu wydatek poniesiony na ten cel, bez względu na jego wysokość, nie stanowi wydatku na ulepszenie samochodu. Należy go uznać za wydatek związany z bieżącą eksploatacją tego samochodu, podlegający zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w dacie poniesienia.

Warto w tym miejscu wspomnieć o wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 listopada 2007 r. (III SA/Wa 1461/07) który jednak uznał, że koszty ponoszone na zakup opon do leasingowanych samochodów są kosztami bezpośrednimi, do których nie ma zastosowania zasada jednorazowego potrącania. Sprawa, co istotne, dotyczyła spółki, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oddawała w leasing samochody (na 24–36 miesięcy). Oprócz umów leasingu zawierała umowy o świadczenie usług dodatkowych, w ramach których zobowiązywała się m.in. do bieżącej wymiany opon w leasingowanych pojazdach.

Ogólny wydatek na zakup wszystkich opon przypadający na cały okres trwania umowy jest dzielony przez okres, na jaki umowę zawarto. Ustalona w ten sposób kwota uwzględniana jest w miesięcznym wynagrodzeniu z tytułu umowy o świadczenie usług dodatkowych. Organa podatkowe zarówno I, II instancji, jak i WSA uznały, że zastosowanie znajduje tu art. 15 ust. 4 ustawy o CIT i skoro spółka może w sposób bezpośredni powiązać wydatki na zakup opon z uzyskiwanymi comiesięcznie przychodami, powinny być one potrącane adekwatnie do odpowiadających im przychodów, a więc z podziałem na poszczególne lata trwania umowy.

Opony do auta nie będącego środkiem trwałym trzeba rozliczyć do limitu

W przypadku samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych wszystkie wydatki związane z jego bieżącą eksploatacją zalicza się do kosztów uzyskania przychodów jedynie do wysokości określonego limitu. Wyznacza go kwota będąca wynikiem pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach (art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT). Stąd w ramach limitu tzw. kilometrówki przedsiębiorca może rozliczyć obok m.in. wydatków na zakup paliwa, oleju, mycie samochodu, bieżące naprawy, wydatków związanych z okresowymi przeglądami oraz opłat parkingowych, również wydatki na zakup opon zimowych i ich wymianę.

Okazyjnego nabycia często nie można zaliczyć w koszty

Czasem podatnicy prowadzący działalność gospodarcza nabywają opony z tzw. wystawek (najczęściej z Niemiec), lub serwisach takich jak tablica.pl. Nie dysponują oni wtedy dowodem księgowym, tj. dokumentem zawierającym określenie stron operacji i inne dane wymienione w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Nie można także sporządzić we własnym zakresie dowodu wewnętrznego – nie przewiduje tego bowiem § 14 rozporządzenia, przedstawiający zamknięty katalog przypadków, w których takie dowody można wystawić.

Nie można więc wykazać z tego tytułu kosztu uzyskania przychodu, a tym samym dokonać zapisu w kolumnie 13 księgi podatkowej „Pozostałe wydatki”. Informację o nieodpłatnym nabyciu towarów można natomiast zamieścić w kolumnie 16 księgi „Uwagi”. Na okoliczność dokonania wpisu do kolumny 16 księgi należy więc sporządzić inny dowód zawierający opis sposobu nabycia towarów oraz ich ilość. Może on przybrać dowolną formę, zważywszy na to, że nie dokumentuje kosztu podatkowego, a zapisy dokonane na jego podstawie w kolumnie 16 mają jedynie wartość informacyjną.

Postępowanie takie jest zgodne ze stanowiskiem wyrażonym w interpretacjach indywidualnych dyrektorów izb skarbowych: w Katowicach z 28 października 2008 r., IBPB1/415-582/08/WRz, w Poznaniu z 9 lutego 2011 r., ILPB1/415-1297/10-2/AO, oraz w Łodzi z 11 października 2011 r., IPTPB1/415 91/11-2/AG, ILPB1/415-1054/11-6/TW wydanej przez dyrektora izby skarbowej w Poznaniu 2 grudnia 2011 r. wydanych w podobnych sprawach.