Nagrodą za dobrowolne poprawienie deklaracji niższe odsetki za zwłokę

Data: 23-12-2015 r.

Od 1 stycznia 2016 r. zmienią się zasady naliczania odsetek za zwlokę oraz a stawka obniżona wyniesie 50% stawki podstawowej.

Na gruncie dotychczas obowiązujących przepisów podatnicy mieli prawo do zastosowania obniżonej stawki odsetek od zaległości podatkowej, w wysokości 75% stawki podstawowej pod warunkiem złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty w całości, w ciągu 7 dni od dnia złożenia wspomnianej korekty, zaległości podatkowej.

Możliwość zastosowania obniżonych, w porównaniu z ogólnie obowiązującymi odsetek za zwłokę ma zachęcać podatników do dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych i wykazywania należnych z tego tytułu danin w prawidłowej wysokości. Jednak jak pokazała praktyka, skuteczność tych zachęt w dotychczasowej postaci była ograniczona. Dlatego od 1 stycznia 2016 r. rozwiązania w tym zakresie funkcjonują na nieco zmienionych zasadach. Według ustawodawcy zmiany mają zwiększyć liczbę podatników dobrowolnie, i co ważne, na bieżąco ujawniających oraz spłacających swoje zaległości podatkowe.

Obniżona 50% stawka odsetek za zwłokę

W świetle aktualnego stanu prawnego podatnicy mogą korzystać z obniżonej stawki odsetek za zwłokę, w wysokości 50% stawki podstawowej. Aby jednak tak się stało, muszą być łącznie spełnione określone w przepisach warunki. Mianowicie stawka odsetek za zwłokę wyniesie połowę podstawowej stawki, jeśli:

korekta deklaracji zostanie złożona nie później niż 6 miesięcy od dnia upływu terminu do jej złożenia;
zapłata zaległości podatkowej nastąpi w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty (art. 56a § 1 pkt 1 i 2 Ordynacji podatkowej).

Co istotne, prawo do korzystania z obniżonych, 50% odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych mają nie tylko podatnicy, którzy w podanym wcześniej terminie zapłacą podatek, ale również ci, którzy swoje należności uregulują w inny sposób. Chodzi tutaj o zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku, potrącenie albo przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w trybie art. 66 komentowanej ustawy. W tym celu taki podatnik powinien złożyć wniosek o zastosowania obniżonej stawki odsetek nie później niż w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty deklaracji (art. 56a § 2 Ordynacji podatkowej).

Tak jak to było wcześniej (tj. w stanie prawnym obowiązującym do końca ubiegłego roku), obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie można jednak zastosować w odniesieniu do korekt deklaracji:

złożonych po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,

dokonanych w wyniku czynności sprawdzających (art. 56a § 3 Ordynacji podatkowej).

Przedstawione wcześniej, nowe zasady dokonywania korekt mają zastosowanie do zaległości podatkowych, które powstaną od 1 stycznia 2016 r. Ustawodawca przewidział jednak w tym zakresie jeden istotny wyjątek. Mianowicie odsetki za zwłokę wolno będzie naliczyć według nowej, obniżonej do 50% stawki od zaległości powstałych przed tą datą (tj. do 31 grudnia 2015 r.) jeśli dług będzie wynikać z korekty złożonej w pierwszym półroczu 2016 r. i zostanie on uregulowany w ciągu 7 dni od dokonania tej korekty (pod warunkiem, że będzie ona skuteczna).

Przykład:

Stosowanie obniżonych odsetek za zwłokę

Podatnik w dniu 23 października 2015 r. złożył deklarację VAT-7 za wrzesień 2015 r., w której wykazał kwotę zobowiązania podatkowego w wysokości 1.700 zł. Następnie w maju br. zorientował się, że omyłkowo zastosował do świadczonych usług niewłaściwą stawkę VAT wysokości 8% zamiast 23%. W wyniku wspomnianego błędu doszło do zaniżenia zobowiązania podatkowego na kwotę 390 zł. Dlatego w dniu 12 maja 2016 r. podatnik złożył korektę ww. deklaracji za wrzesień. W tym samym dniu wpłacił zaległy podatek wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, według obniżonej stawki wynoszącej 50% stawki podstawowej. Pomimo tego, że zaległość o której mowa powstała w 2015 r., podatnikowi wolno było zastosować obniżoną stawkę w ww. wysokości (zamiast obowiązującej w tym czasie stawki wynoszącej 75% stawki podstawowej). Wynika to z faktu, że omawiana korekta została złożona w pierwszym półroczu 2016 r., zaległość zaś uregulowano w ciągu 7 dni od dnia dokonania tej korekty. Natomiast gdyby korekta wskazanej wcześniej deklaracji została dokonana dopiero po 30 czerwca 2016 r. (np. 1 lipca br.), to podatnik miałby obowiązek naliczyć odsetki za zwłokę według ww. obniżonej stawki wynoszącej 75% stawki podstawowej.

Nowe regulacje są generalnie bardziej korzystne dla podatników od tych, które funkcjonowały w tym zakresie przed 1 stycznia 2016 r. Nowelizacja wprowadziła bowiem jeszcze niższą stawkę obniżonych odsetek od tej, która obowiązywała wcześniej (tj. 50% zamiast 75%). Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać o tym, że dotyczy to jedynie tych podmiotów, które dostatecznie wcześniej zorientowały się, że popełniły błąd w swoich rozliczeniach i w miarę szybko go poprawiły w trybie przewidzianym przez przepisy. Natomiast podatnicy, którzy dokonali takiej korekty po upływie pół roku od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji, odsetki od powstałej z tego tytułu zaległości będą musieli naliczyć już na ogólnych, mniej korzystnych zasadach (tj. według stawki podstawowej). Pod tym kątem wskazana zmiana jest niekorzystna dla podatników, ponieważ przed omawianą nowelizacją przepisy nie przewidywały takiego ograniczenia czasowego.

Mariusz Olech, prawnik, specjalista ds. podatków

Zobacz także:

Tagi: odsetki ustawowe, kontrola podatkowa