Przedłużanie kontroli podatkowych może być uznane za rażące naruszenie prawa

W sprawie rozstrzyganej przez NSA, właściciel firmy był kontrolował przez ponad 30 miesięcy (jednocześnie nastąpiło wstrzymanie zwrotu VAT i blokada kont). W wyniku przedłużających się kontroli prowadzonych przez urząd kontroli skarbowej przedsiębiorca musiał zamknąć działalność i zwolnić pracowników. Poskarżył na te praktyki, a WSA uznał działania organu podatkowego za zbyt opieszałe.

Zdaniem sądu organ podatkowy bez żadnego uzasadnienia obiektywnymi okolicznościami odkładał w czasie pozyskanie wszystkich niezbędnych dowodów z dokumentów i z osobowych źródeł, następnie ich analizę. W konsekwencji bez uzasadnienia i ponad miarę odkładał w czasie wydanie decyzji, nie kończył postępowań w terminie właściwym i rozsądnym. Fiskus nie przedstawił także żadnej realnej perspektywy, w jakiej zamierza wydać decyzje, które dawałaby podatnikowi wiedzę co do zasadności deklarowanych przez niego rozliczeń podatkowych czy skali stwierdzonych przez organ nieprawidłowości.

Przedstawiciel organu podatkowego w toku postępowań sądowych poprzestał jedynie na ogólnikowych stwierdzeniach o konieczności ustalania dodatkowych okoliczności, dotyczących łańcucha transakcji, o oczekiwaniu na dokumenty, na wynik innych postępowań itp. Nie precyzował, jakie konkretnie okoliczności ma na uwadze, dlaczego są one istotne dla wyniku tej sprawy i z jakiego powodu organ wcześniej tych oczekiwanych dowodów nie uzyskał. W zaistniałej sytuacji spółka nie mogła, więc uzyskać od fiskusa rzetelnej informacji o tym, jak długo i z jakich względów pozostawać będzie w niepewności co do prawidłowości składanych przez nią deklaracji podatkowych, a taki stan może nieść dla niej negatywne skutki z punktu widzenia pozycji w obrocie gospodarczym.

Stanowisko sądu pierwszej instancji potwierdził NSA wskazując na to, że organ podatkowy powinien działać szybko, sprawnie i bez zbędnej zwłoki, a nieuzasadnione przedłużanie kontroli jest niedopuszczalne. Czas takiej niepewności musi zostać ograniczony przez organ do koniecznego minimum i fiskus musi mieć to na względzie. Zdaniem sądu postępowanie organu kontrolnego nie spełnia kryterium legalności i należy ocenić je, jako rażąco naruszające prawo (zasady prowadzenia postępowania kontrolnego/podatkowego).