Przepisy o zawieszeniu postępowania mogą być niezgodne z Konstytucją

Chodzi o niezgodność art. 114a ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy z art. 2 i art. 45 Konstytucji RP, a także niezgodność art. 70 par. 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej zakresie, w jakim przewiduje, że bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie, a nie przeciwko osobie z art. 2 Konstytucji RP.

Zdaniem RPO zaskarżone przepisy wykorzystywane są do wszczynania i następnie zawieszania postępowań karnych skarbowych w celu zawieszenia biegu przedawnienia.

Zgodnie z zaskarżonym przepisem Ordynacji podatkowej, bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania.

Zdaniem RPO rozwiązanie to pozostaje w kolizji z zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego prawa, wywodzącą się z konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawa. Nie zapewnia bezpieczeństwa prawnego jednostce, ograniczając ją w jej dobrach prawnych i ingerując w jej interesy majątkowe, a jednocześnie nie przyznając stosownych gwarancji procesowych.

Wskutek zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie ulega ono wygaśnięciu z upływem 5-letniego terminu przedawnienia liczonego od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Istnieje nadal i może być egzekwowane.

Podatnikowi wprawdzie nie przysługuje konstytucyjne prawo do przedawnienia, to jednak z uwagi na treść przepisów Ordynacji dotyczących instytucji przedawnienia ma prawo oczekiwać, że upływ terminu spowoduje wygaśnięcie ewentualnych nieuregulowanych zobowiązań. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia wydłuża ten termin o okres zawieszenia, a tym zmienia sytuację prawną i faktyczną podatnika. Powstaje stan niepewności co do sytuacji osoby, która nie wie, czy jej zobowiązanie wygasło. Zasada ochrony zaufania obywatela do państwa i prawa wymaga, by podatnik nie tkwił w stanie niepewności przez czas bliżej nieokreślony.