Darowizny dla osób fizycznych trzeba ewidencjonować na kasie

Spółka prowadzi działalność w zakresie sprzedaży gazu płynnego. Podatnik zamierza wykonywać czynności wskazane w art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT tj:

1. nieodpłatne przekazania towarów należących do swojego przedsiębiorstwa przy nabyciu, których miał prawo do odliczenia VAT,
2. używać towarów będących częścią przedsiębiorstwa (przy nabyciu, których podatnika odliczył VAT) do innych celów niż działalność gospodarcza firmy,
3. wykonywać nieodpłatne usługi dla m.in.: pracowników do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Sąd zauważył, że w przedmiotowej sprawie spór dotyczy użycia pojęcia obrotu, o którym mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten zobowiązuje podatników mających sprzedaż dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, do ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Stanowisko podatnika sprowadza się do zastosowania ścisłej wykładni gramatycznej art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, której zdaniem NSA nie można zaakceptować. Zdaniem sądu istotny jest cel tego przepisu. W konsekwencji pierwszeństwo znajduje wykładnia celowościowa.

Przepis ten określa konieczność stosowania kas rejestrujących w sytuacji, gdy nie ma obowiązku wystawiania faktur. Ma to za zadanie uszczelnienie systemu i uniemożliwienie nierzetelnego rozliczenia przez podatnika. W związku z tym stanowisko podatnika zgodnie, z którym sformułowanie „obrót” należy odnosić tylko do obrotu ściśle określonego w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, jest błędne. W ocenie NSA art. 111 ust. 1 ustawy o VAT zobowiązuje podatników do ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej obrotu oraz wszystkich innych podstaw opodatkowania, do których ma zastosowanie art. 29 ustawy o VAT. Za takim rozumowaniem przemawia zarówno wykładnia celowościowa jak i wykładnia systemowa wewnętrzna tego przepisu. Jego ustęp 10 i 12 są ściśle powiązane z definicją obrotu, zawartą w ustępie pierwszym.

NSA zwrócił także uwagę na treść rozporządzeń wykonawczych dotyczących zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy pomocy kas rejestrujących. W regulacjach tych wyraźnie wskazane są czynności określone w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, jako zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przy pomocy kasy. Jednak z uwagi na to, że podatnik sprzedaje gaz płynny, zwolnienie to niema zastosowania.

Zdaniem sądu taki sposób sformułowania zwolnienia od obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy świadczy o tym, że ustawodawca przewiduje również ewidencjonowanie za pomocą tych urządzeń czynności, w których nie ma elementu obrotu a występuje tylko element podstawy opodatkowania, określony w art. 29 ust. 10 i ust. 12 ustawy o VAT.

Podstawa prawna: art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 2, art. 29 ust. 1, ust. 10 i ust. 12, art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 nr 177, poz. 1054 ze zm.).