Fiskus nie zawsze może oszacować obrót w PGK

Podatnik należy do PGK skupiającej podmioty działające na rynkach finansowych. Świadczą one w znacznej mierze usługi finansowe zwolnione od VAT. Firma spytała ministra finansów o to, czy funkcjonując w ramach PGK może ustalać podstawę opodatkowania dostaw towarów i świadczenia usług pomiędzy podmiotami tworzącymi tą grupę na podstawie wartości świadczeń, ustalonej w sposób dowolny przez samych uczestników. Zdaniem podatnika takie postępowanie jest dopuszczalne.

W ocenie podatnika skoro może on dowolnie kształtować ceny w transakcjach wewnątrzgrupowych z wybranymi podmiotami i jednocześnie takie działanie nie jest czynnością zmierzającą do uchylania się od opodatkowania lub unikania opodatkowania (w rozumieniu Dyrektywy 112) – dla potrzeb określenia obrotu na potrzeby VAT może posługiwać się wartościami ustalonymi przez podmioty tworzące PGK. Dyrektor izby skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 12 lipca 2011 r. (IPPP2/443-432/11-4/KG) uznał takie stanowisko za nieprawidłowe.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który w wyroku z 10 sierpnia 2012 r. (III SA/Wa 3026/11) uchylił zaskarżoną interpretację. Organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną od wyroku WSA do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Rozpoznając sprawę, NSA nie zgodził się ze stanowiskiem WSA w Warszawie, uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę. W uzasadnieniu wskazał, że dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie istotne znaczenie ma ustalenie, czy podatnik ma prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego, czy też stosuje proporcję. Wszystkie spółki, które wchodzą w skład PGK na gruncie ustawy o VAT są podatnikami. Wszystkie transakcje między nimi muszą być transakcjami objętymi tym podatkiem. W kontekście tego należy przeanalizować, w jakiej konfiguracji podatnicy wchodzący w skład PGK ze sobą kooperują.

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE wynika, że jeżeli mamy do czynienia z podatnikami z pełnym prawem do odliczenia VAT naliczonego, to dopuszczalne jest dowolne ustalanie cen transakcyjnych. Sytuacja kształtuje się odmiennie, gdy mamy do czynienia z podatnikiem mieszanym. W przypadku wyliczania proporcji zastosowanie ma art. 80 Dyrektywy 112, który nakazuje stosowanie cen wolnorynkowych.

Jeżeli w skład PGK wchodzą wyłącznie spółki mające mają pełne prawo do odliczenia, to art. 80 Dyrektywy i odpowiednio art. 32 ustawy o VAT nie mają zastosowania. Inaczej jest w przypadku spółek rozliczających się w sposób mieszany, w odniesieniu, do których istnieje zagrożenie wystąpienia nadużyć podatkowych w sytuacji dowolnego ustalania cen.

Zdaniem NSA w sytuacji, gdy wynagrodzenia z transakcji między należącymi do PGK sprzedawcą a nabywcą odbiega od wartości rynkowej, nie jest wyłączona możliwość stosowania art. 32 ust. 1-4 ustawy o VAT, gdy podatnicy ci nie mają pełnego prawa do odliczenia podatku naliczonego. Natomiast, jeśli posiadają oni pełne prawo do odliczenia, wówczas przepisy te nie mają zastosowania.