Kontrola zasadności zwrotu VAT wydłuża oczekiwanie na pieniądze

Termin zwrotu VAT naliczonego nad należnym wynosi 60 dni od dnia złożenia deklaracji. Czas ten może zostać wyjątkowo przedłużony, jeśli powstaje potrzeba dodatkowego zweryfikowania zasadności zwrotu. Weryfikacja ta może się odbywać wyłącznie w czterech trybach, czyli w ramach:

• czynności sprawdzających;
• kontroli podatkowej;
• postępowania podatkowego prowadzonego na podstawie Ordynacji podatkowej;
• postępowania kontrolnego prowadzonego na podstawie ustawy o kontroli skarbowej;

Jeśli, więc organ podatkowy ma zamiar przedłużyć 60-dniowy termin na zwrot VAT – musi wszcząć jeden z tych trybów i w jego ramach wydać postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu do czasu zakończenia postępowania (kontroli lub czynności sprawdzających). Na postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu nie można skutecznie wnieść zażalenia (z wyjątkiem postanowień wydanych w toku czynności sprawdzających). Co więcej, odroczenie zwrotu VAT może być przedłużane razem z trwającym, a nie zakończonym postępowaniem podatkowym czy kontrolą podatkową. Weryfikacja rozliczeń prowadzona w zakresie zasadności zwrotu VAT nie jest ograniczona ramami czasowymi, jak ma to miejsce w przypadku zwykłych kontroli. Tak naprawdę zwrot podatku uzależniony jest od tego, z jakim zaangażowaniem, nastawieniem i pracowitością urzędnicy weryfikują zasadność zwrotu. Sprawdzenie faktur, z których został odliczony VAT wymaga czynności sprawdzających bądź kontroli podatkowych u kontrahenta tzw. krzyżówek, co może być czasochłonne.

Z jednej strony możliwość wydłużenia terminu na zwrot należy uznać za wskazaną, gdyż zmniejsza ryzyko wyłudzeń ze strony oszustów podatkowych. Jednak z drugiej strony powoduje, że rzetelni podatnicy są narażeni na długotrwałe oczekiwanie na zwrot VAT, co w czasach kryzysu znacznie odbija się na ich sytuacji biznesowej. Podjęte rozstrzygnięcie o odrzuceniu skargi przez sąd w Lublinie zostało dokonane zgodnie z prawem. Natomiast jest ono dowodem na to, że instytucja wstrzymania zwrotu VAT nie jest rozwiązaniem dobrym zarówno dla fiskusa, jak i dla rzetelnych podatników. Organy podatkowe chroniąc interesy budżetu państwa, są zobowiązane zachować czujność i ostrożność na wszelkiego rodzaju przypadki wyłudzeń. Natomiast rzetelni podatnicy są przez to obiektem umiarkowanej powściągliwości ze strony urzędników. Powoduje to, że budowanie zaufania między państwem a jego podatnikami (do czego zobowiązuje zarówno konstytucja jak i Ordynacja podatkowa) jest utrudnione. Bezpieczniejszym rozwiązaniem w zakresie VAT byłoby zlikwidowanie prawa do odliczenia VAT z jednoczesnym obniżeniem stawek podatkowych oraz z szerszym zastosowaniem marży, jako podstawy opodatkowania – w szczególności w odniesieniu do handlowców. Zniknęłyby problemy tzw. pustych faktur, korekty podatku odliczonego, wątpliwości w zakresie prawa do odliczenia. Oczywiście zmiany musiałby nastąpić na poziomie Unii Europejskiej, gdyż Polska nie może samodzielnie decydować o zmianach w konstrukcji VAT.