O obowiązku podatkowym w usługach budowlanych decyduje zapłata

Obowiązek podatkowy w usługach budowlanych powstaje na szczególnych zasadach, określonych w art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d), ust. 14 i ust. 15 ustawy o VAT. Powstaje on z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Jeśli usługa została wykonana a zapłata nie nastąpiła, obowiązek podatkowy powstaje 30. dnia – licząc od jej wykonania (ewentualnie części usługi budowlanej w przypadku, gdy jej odbiór następuje na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych).

W wyniku braku ustawowej definicji momentu wykonania usługi jest nim dzień realizacji świadczenia, które było przedmiotem zlecenia tj. jego spełnienie (lub jego części), wynikające z umowy lub z prawa budowlanego będących tytułem do zapłaty. Jeżeli zgodnie z umową usługa budowlana rozliczana ma być etapami, to za moment jej wykonania uznaje się dzień, w którym następuje odbiór prac. Powinno to zostać potwierdzone protokołem zdawczo-odbiorczym (dla każdego etapu wykonanych robót). Będzie to, więc de facto dzień jego podpisania przez zleceniodawcę.

Zgodnie z prawem budowlanym – przez wykonanie usługi rozumie się odbiór techniczny robót na okoliczność czego, sporządzany jest stosowny protokół odbioru. Jest on jednocześnie potwierdzeniem i akceptacją wykonania usługi.

Powyższą zasadę stosuje się wówczas, gdy postanowienia umowy nie stanowią inaczej. Aby uniknąć ewentualnych wątpliwości, treść zawartej umowy powinna dokładnie precyzować moment wykonania usługi np. poprzez zamieszczenie klauzuli, że za częściowe (lub ostateczne) wykonanie robót budowlanych uznaje się dzień podpisania protokołu odbioru tych prac.

Należy także pamiętać, że otrzymanie części zapłaty za usługę budowlaną skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w tej części. Późniejsze płatności nie skutkują już natomiast powstaniem obowiązku podatkowego.

Trzeba również zwrócić uwagę na fakt, że zasady te obowiązują niezależnie od tego, dla kogo świadczona jest usługa budowlana oraz jakiego rodzaju obiektu dotyczy. Na powstanie obowiązku podatkowego w usługach budowlanych nie wpływa także to, czy i kiedy zostanie wystawiona faktura dokumentująca te transakcje. Niema znaczenia również termin płatności wynikający z tej faktury lub umowy o świadczenie usługi budowlanej.

Fakturę dokumentującą usługę budowlaną należy wystawić nie później, niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Można ją również wystawić wcześniej. Nie można tego jednak zrobić wcześniej niż 30. dni przed powstaniem tego obowiązku (§ 11 ust 1 i 2 rozporządzenia ministra finansów z 28 marca 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług).

Oznacza to, że fakturę można wystawić już w dniu wykonania usługi lub otrzymania płatności, jeżeli nastąpi ona przed upływem 30. dnia od wykonania usługi. Może to nastąpić także w dowolnym dniu od wykonania usługi. Terminem granicznym jest 30. dzień po wykonaniu usługi, jeżeli płatność w tym okresie nie nastąpi.

W przypadku otrzymania zaliczki przed wykonaniem usługi budowlanej, fakturę na tę zaliczkę trzeba wystawić w terminie 7. dni od dnia jej otrzymania. Data wystawienia faktury zaliczkowej pozostaje bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego od tej zaliczki.