Jego zdaniem art. 66 dyrektywy VAT przewiduje powstanie obowiązku podatkowego w związku z określonym zdarzeniem, lecz nie później niż z chwilą otrzymania zapłaty. Natomiast przepisy krajowe nieprawidłowo stanowią, że to otrzymanie zapłaty powoduje powstanie zobowiązania podatkowego, a obowiązek ten powstaje w każdym razie w określonym czasie (30 dni) od dnia wykonania usługi. Rozpatrując skargę kasacyjną NSA miał wątpliwość odnośnie interpretacji art. 66 dyrektywy VAT. Sąd uznał, że zasadność zarzutów spółki można oceniać dopiero po uzyskaniu wiążącej wykładni przepisów dyrektywy. W konsekwencji, NSA skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) pytanie prejudycjalne w tej kwestii.
Zdaniem TSUE art. 66 dyrektywy VAT upoważnia, co prawda państwa członkowskie do określenia późniejszego momentu wymagalności VAT (niż zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego), jednak może to nastąpić:
Co ważne, art. 66 dyrektywy VAT, jako odstępstwo od zasady ustanowionej w jej art. 63, należy interpretować ściśle. Mimo, że ustawodawca unijny określił obszerny zakres dopuszczalnych odstępstw od zasady ogólnej, to jednak nie można z tego powodu uznać, że państwa członkowskie mają prawo wprowadzić inny moment wymagalności VAT, niż jeden z przewidzianych w art. 66 lit. a-c dyrektywy VAT.
Tymczasem w myśl art. 19 ust. 13 pkt 2 ustawy o VAT w odniesieniu do niektórych rodzajów transakcji (w tym usług transportowych i spedycyjnych) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, lecz nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usługi. Zgodnie z art. 66 lit. b) dyrektywy VAT państwa członkowskie mogą postanowić, że VAT (w odniesieniu do niektórych rodzajów transakcji lub niektórych kategorii podatników) staje się wymagalny „nie później niż w momencie otrzymania zapłaty”. Jednak przepis ten określa termin i wyznacza najpóźniejszy moment wymagalności VAT dla transakcji, które państwo członkowskie postanowi uregulować w ten sposób. Moment ten odpowiada otrzymaniu zapłaty ceny świadczenia.
Oznacza to, że przepis zgodnie, z którym obowiązek podatkowy powstaje najpóźniej z upływem 30 dni od dnia wykonania usługi (o ile wcześniej nie nastąpi zapłata) – jest niezgodny z dyrektywą VAT.
Rafał Kuciński, prawnik specjalista z zakresu VAT
Zobacz także: