Zbycie udziałów w spółce może być uznane za działalność gospodarczą

Data: 12-07-2013 r.

Transakcja zbycia udziałów w spółce kapitałowej może być uznana za działalność gospodarczą w rozumieniu VAT. Czynność taka może być zarówno wyłączona z zakresu opodatkowania VAT, jak również przedmiotowo zwolniona od podatku.

Udziały w spółkach kapitałowych są zbywalnym prawem majątkowym. Ich zbycie nie jest najczęściej objęte zakresem ustawy o VAT. Dzieje się tak dlatego, że udział nie jest towarem w rozumieniu VAT. Jego zbycie nie jest także odpłatnym świadczeniem usługi. Zbycie udziałów jest de facto zarządzaniem własnym portfelem aktywów. Natomiast czerpanie korzyści z posiadanego prawa własności nie jest uznawane za działalność gospodarczą.

Skoro, więc posiadanie udziałów nie jest działalnością gospodarczą, to również ich zbycie udziałów taką działalnością nie jest. W takiej sytuacji dochodzi jedynie do rozporządzenia prawem majątkowym, co oczywiście nie skutkuje uznaniem za podatnika VAT. Należy zauważyć, że w niektórych sytuacjach posiadanie udziałów i obrót nimi może być uznane za działalność gospodarczą na gruncie ustawy o VAT. Będzie tak w sytuacji, gdy:

Posiadacz udziałów jednocześnie uczestniczy w zarządzaniu spółką, której udziały posiada (w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca np. poprzez wykonywanie czynności o charakterze administracyjnym, finansowym, handlowym lub technicznym).
Sprzedaż udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej lub brokerskiej.
Posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Stanowisko to potwierdzają organy skarbowe w wydawanych interpretacjach. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora izby skarbowej w Poznaniu z 2 października 2012 r., (ILPP2/443-645/12-4/SJ).

Jeśli któryś z ww. warunku jest spełniony, to zbycie/sprzedaż udziałów jest objęta zakresem ustawy o VAT. Nie oznacza to jednak, że od takiej transakcji należy odprowadzić VAT należny. Otóż trzeba w tym przypadku pamiętać o zwolnieniu przedmiotowym, przewidzianym dla tego typu czynności. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe wymienione w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi (z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz pośrednictwa w tym zakresie). Z kolei zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 27 rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi (w tym także pośrednictwa), których przedmiotem są udziały w:

spółkach,
innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Należy pamiętać, że zbycie 100% udziałów w spółce może być uznane za przekazanie całości przedsiębiorstwa, a w konsekwencji za czynność nie podlegającą VAT, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Potwierdził to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 29 października 2009 r. w sprawie (C-29/08).

Podstawa prawna:

Art. 43 ust. 1 pkt 41ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.);
§ 13 ust. 1 pkt 27 rozporządzenia ministra finansów 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U z 2013 r. nr 247 ze zm.).

Rafał Kuciński, prawnik specjalista z zakresu VAT

Zobacz także:

Tagi: spółka z o.o.