Nie może zawrzeć małżeństwa osoba ubezwłasnowolniona całkowicie. Ubezwłasnowolnienie to stanowi bezwzględną przeszkodę do zawarcia małżeństwa, która nie może zostać usunięta w drodze zezwolenia na zawarcie małżeństwa. Dotyczy to zarówno małżeństw zawieranych w formie świeckiej, jak i wyznaniowej, które wywołują skutki cywilne (śluby konkordatowe).
Istotne jest, aby ubezwłasnowolnienie całkowite istniało w chwili zawarcia małżeństwa, bez znaczenia pozostaje przyczyna ubezwłasnowolnienia oraz aktualny stan zdrowia psychicznego lub niedorozwoju umysłowego.
Natomiast, gdy małżeństwo zostało zawarte przez osobę, która jest ubezwłasnowolniona, wówczas może zostać ono unieważnione. Unieważnienia w takiej sytuacji może żądać każdy z małżonków, a także, na zasadach ogólnych, prokurator.
Prawo przewiduje jednak wyjątek, kiedy to małżeństwa zawartego przez osobą ubezwłasnowolnioną unieważnić nie można. Otóż, nie można się domagać unieważnienia małżeństwa z przyczyny ubezwłasnowolnienia, gdy w trakcie jego trwania, orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu zostało uchylone lub zmienione z całkowitego na częściowe. Ponieważ prawo nie precyzuje o jakie dokładnie uchylenie ubezwłasnowolnienia całkowitego chodzi, więc i jego zmiana na ubezwłasnowolnienie częściowe, stanowi przeszkodę do unieważnienia małżeństwa.