Utrudnianie kontaktów z dzieckiem ustalonych przez sąd

Experto24.pl

Thu, 02 Nov 2017 17:37:30 +0100

Gdy kontakty z dzieckiem zostaną uregulowane w wyroku sądowym, wydawać by się mogło, że nie będzie problemów z ich realizacją, no bo w końcu wyrok sądowy to jest „coś”, nie można go lekceważyć. Praktyka pokazuje jednakże, że nie wszyscy rodzice są tego zdania i bardzo często pada stwierdzenie „A co mi zrobią jak dziecka na kontakty nie wydam? Przecież komornik na egzekucję nie przyjdzie”. Fakt, komornik po dziecko nie przyjdzie, jednakże nie oznacza to, że rodzic, który utrudnia kontakty z dzieckiem, nie poniesie z tego tytułu żadnych konsekwencji, przepisy bowiem w tym względzie stanowią o szczególnym rodzaju egzekucji.

Zgodnie z regulacjami zawartymi w Kodeksie postępowania cywilnego, jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy, zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.

Powyższe oznacza zatem, że jeżeli jeden z rodziców nie realizuje ustalonych przez sąd kontaktów, wówczas drugi z rodziców może wystąpić do sądu, aby zagroził temu rodzicowi koniecznością zapłaty określonej kwoty, jeżeli kontakty nie będą nadal realizowane.

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem – nieskuteczność groźby sankcji finansowej

Co jeśli jednak groźba sankcji finansowej na rodzica nie zadziała i do kontaktów z dzieckiem nadal nie będzie dochodzić? Otóż, w takiej sytuacji przepisy stanowią, iż jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń. Przy nakazaniu zapłaty określonej sumy pieniężnej sąd uwzględnia sytuację majątkową osoby, która jest zobowiązana do zapłaty.

Ustawodawca nie wprowadził tutaj limitów kwotowych czy też przedziału kwotowego, w jakim sąd opiekuńczy może nakazać zapłatę określonej sumy pieniężnej. Jej wysokość powinna jednak stanowić istotną dolegliwość dla zobowiązanego, tak aby gwarantowała skuteczność prawidłowego wykonywania kontaktów w przyszłości.

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem – dwa etapy postępowania

Przymuszenie rodzica do realizacji ustalonych kontaktów drugiego rodzica z dzieckiem odbywa się więc dwuetapowo, najpierw należy wystąpić do sądu o zagrożenie nakazaniem zapłaty, a jeśli to nie przyniesie rezultatu, wówczas należy wnieść o nakazanie zapłaty określonej kwoty.

Wskazany sposób egzekucji kontaktów z dzieckiem wymaga podjęcia szeregu działań oraz jest nieco czasochłonny, co do tego nie ma wątpliwości, jednak zwykle jest skuteczny, a to dlatego, że zasądzona przez sąd kwota z powodu nierealizowania kontaktów trafia do rodzica, który w tym przedmiocie wnioskował, zwykle więc do byłego męża/żony, co już stanowi wystarczającą „karę”. Ponadto wydany nakaz zapłaty może być bardzo dotkliwy dla rodzica, gdyż sąd ustala kwotę za każde naruszenie kontaktu, jeśli więc sąd uzna, że za niezrealizowanie kontaktu rodzic powinien zapłacić kwotę 100 zł, to przy dziesięciu niezrealizowanych kontaktach kwota do zapłaty wynosi już 1 000 zł.

Istotne również jest, że jeżeli nie doszło do wykonania kontaktu na skutek działań rodzica pod którego stałą opieką dziecko pozostaje, drugi rodzic może wnioskować także o zwrot uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu, czyli na przykład o zwrot kosztów podróży.

W przypadku braku realizacji kontaktów niewątpliwie warto więc podjąć wskazane powyżej działania, bo choć są nieco czasochłonne, to jednak widmo zapłaty określonej kwoty na rzecz drugiego rodzica, zwykle skutecznie mobilizuje do respektowania orzeczenia sądu w przedmiocie kontaktów.

Pamiętać również należy, iż omówione powyżej postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem, ma zastosowanie nie tylko w sprawach dotyczących kontaktów z dzieckiem rodziców, lecz również innych osób, czyli z rodzeństwem, dziadkami, powinowatymi w linii prostej oraz innymi osobami, które sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.

Obowiązki w przedmiocie kontaktów z dzieckiem mogą ponadto wynikać nie tylko z orzeczenia sądowego, lecz także z ugody zawartej przed sądem lub ugody zawartej przed mediatorem.

O czym może zdecydować sąd, kiedy rodzic zaniedbuje dziecko

Experto24.pl

Wed, 05 Sep 2012 00:00:00 +0200

Dziecko aż do uzyskania pełnoletniości pozostaje pod władzą rodzicielską. Jeżeli rodzic lub rodzice zaniedbują dziecko, sąd może ich pozbawić władzy rodzicielskiej lub też wydać inne zarządzenia, mające na celu ochronę dobra dziecka.

Władza rodzicielska obejmuje obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Jeżeli rodzic lub rodzice zaniedbują dziecko, sąd może pozbawić ich władzy rodzicielskiej. Przesłankami pozbawienia władzy rodzicielskiej jest m.in. nadużywanie przez rodziców tej władzy oraz rażące zaniedbywanie swoich obowiązków względem dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może nastąpić także wtedy, gdy rodzice w sposób trwały nie interesują się dzieckiem.

W razie gdy przyczyna pozbawienia władzy rodzicielskiej ustanie, sąd rodzinny może ją przywrócić.

Sąd rodzinny dysponuje także innymi środkami w przypadku, gdy dobro dziecka jest zagrożone. W takim wypadku sąd rodzinny może m.in.:

• skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną,
• określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun,
• poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego,
• zarządzić umieszczenie małoletniego dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Aneta Mościcka

Zobacz także:

• Przestępstwo przeciwko matce dziecka podstawą do pozbawienia władzy rodzicielskiej ojca
• Granice stosowania kar cielesnych wobec dziecka
• Gdzie może szukać pomocy bite dziecko

Nazwisko dziecka pozamałżeńskiego

Experto24.pl

Tue, 12 Jun 2012 00:00:00 +0200

Nadanie nazwiska dziecku, które nie pochodzi z małżeństwa często jest przyczyną różnego rodzaju konfliktów pomiędzy rodzicami, którzy nie pozostają w związku małżeńskim.

Fakt narodzenia się dziecka należy zgłosić do urzędu stanu cywilnego właściwego ze względu na miejsce urodzenia w terminie 14 dni od dnia narodzin. W przypadku, gdy matka dziecka nie pozostaje w związku małżeńskim dane dotyczące ojca dziecka można wpisać do aktu urodzenia w dwóch przypadkach:

• gdy doszło do uznania dziecka,
• gdy ojcostwo zostało ustalone sądownie.

Jeżeli żadna z powyższych przesłanek nie zostanie spełniona, wówczas w akcie urodzenia figuruje jedynie nazwisko matki dziecka.

Nazwisko dziecka a uznanie

Gdy doszło do uznania dziecka przepisy wskazują, iż o nazwisku uznanego dziecka decydują zgodne oświadczenia obojga rodziców. Oświadczenia te składane są jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa (odpowiednio oświadczeniem mężczyzny, że jest ojcem dziecka oraz oświadczeniem matki dziecka, która potwierdza fakt ojcostwa danego mężczyzny).

Rodzice dziecka mogę wybrać nazwisko spośród następujących możliwości:

• nazwisko matki,
• nazwisko ojca,
• nazwisko złożone z nazwiska matki i nazwiska ojca (kolejność również zależy od wyboru rodziców).

W praktyce często jednak dochodzi do sytuacji konfliktowych, ponieważ rodzice nie są w stanie porozumieć się w kwestii wyboru nazwiska dziecka. W razie braku zgodnych oświadczeń rodziców ustawodawca przedstawia rozwiązanie polegające na tym, że dziecko nosi nazwisko dwuczłonowe złożone z nazwisk obojga rodziców, z tym, że nazwisko matki jest pierwsze w kolejności. Zasada ta obowiązuje nie tylko w sytuacji, gdy rodzice złożyli sprzeczne oświadczenia, ale także wtedy, gdy nie złożyli ich w ogóle.

Porady prawne adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych - on line lub telefonicznie

Jeżeli uznanie ojcostwa nastąpi po sporządzeniu aktu urodzenia, dotychczasowe nazwisko dziecka może ulec zmianie, a w akcie urodzenia wpisuje się informację o dokonanym uznaniu i nowym nazwisku. Jest to jednak tylko możliwość, ponieważ fakt uznania nie stoi na przeszkodzie, aby dziecko zachowało dotychczasowe brzmienia nazwiska.

Co istotne, różne oświadczenia rodziców w przedmiocie nazwiska dziecka pozostają bez wpływu na skuteczność uznania. Nie jest więc powiedziane, że godząc się na uznanie rodzice dziecka muszą jednocześnie być zgodni w kwestii nazwiska. Warto przy tym pamiętać, że jeżeli w momencie uznania dziecko ma ukończone 13 lat, wówczas do zmiany jego nazwiska potrzebna jest również jego zgoda.

Nazwisko dziecka a sądowe ustalenie ojcostwa

W przypadku sądowego ustalenia ojcostwa reguły dotyczące nazwiska dziecka są podobne. W toku postępowania rodzice mogą złożyć oświadczenia w przedmiocie wyboru nazwiska dziecka, a jeżeli są one zgodne wówczas wyrażona w nich wola jest dla sądu wiążąca. Nazwisko dziecka rodzice mogą ukształtować w swoich oświadczenia identycznie jak przy procedurze uznania.

Brak zgodnych oświadczeń będzie prowadziło do sytuacji, że sąd z urzędu w wyroku nada dziecku nazwisko złożone, składające się w kolejności z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Również w tym wypadku, do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło 13 lat, wymagana jest jego zgoda.

Alimenty na dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej

Experto24.pl

Sun, 10 Jun 2012 00:00:00 +0200

Podczas orzekania w sprawach z zakresu prawa rodzinnego priorytetem jest kierowaniem się przez sąd dobrem dziecka. Jednym z takich przypadków jest umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej, jeżeli jego dobro jest zagrożone.

Rodziny zastępcze można podzielić na:

• spokrewnione z dzieckiem,
• niespokrewnione z dzieckiem,
• zawodowe, niespokrewnione z dzieckiem: wielodzietne, specjalistyczne lub o charakterze pogotowia rodzinnego.

Rodzina zastępcza ma zarówno prawo, jak i obowiązek, wykonywania bieżącej opieki nad dzieckiem przebywającym u niej, wychowywania go i reprezentowania, zwłaszcza w dochodzeniu świadczeń alimentacyjnych.

Przyznanie rodzinie zastępczej prawa do reprezentowania dziecka w sprawach alimentacyjnych będzie miało miejsce przede wszystkim w sytuacji, gdy umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej nastąpiło na skutek ograniczenia, a idąc dalej i kierując się stanowiskiem Sądu Najwyższego, także pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej.

Mimo jasnego uregulowania, kto może reprezentować dziecko w sprawach o roszczenia alimentacyjne, to jednak nadal otwarta pozostaje kwestia do czyich rąk te zasądzone alimenty powinny trafić.

Porady prawne adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych - on line lub telefonicznie

Doktryna stoi na stanowisku, że w przypadku, gdy rodzina zastępcza została ustanowiona przed sprawą rozwodową rodziców dziecka, które u niej przebywa, wówczas należy zasądzić alimenty na rzecz dziecka „do rąk” rodziny zastępczej.

W przypadku, gdy rodzina zastępcza zostaje ustanowiona dopiero w wyroku rozwodowym, to zasadne jest, aby sprawę o alimenty na rzecz dziecka pozostawić bez rozstrzygnięcia i poczekać do uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Inne rozwiązanie prowadziłoby bowiem do zasądzenia alimentów „do rąk” rodziców, choć nie posiadają lub posiadają oni w ograniczonym stopniu władzę rodzicielską, a dziecko faktycznie przebywa w rodzinie zastępczej.

Przestępstwo przeciwko matce dziecka podstawą do pozbawienia władzy rodzicielskiej ojca

Experto24.pl

Sun, 10 Jun 2012 00:00:00 +0200

Możliwe jest pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców, który dopuszcza się przestępstwa względem drugiego rodzica, nawet jeśli jego relacje i zachowanie wobec dziecka są prawidłowe.

Kwestię pozbawienia władzy rodzicielskiej reguluje art. 111 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana, jest nadużywana lub rodzice rażąco zaniedbują należące do nich obowiązki, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Czy wobec takiego uregulowania możliwe jest pozbawienie władzy rodzicielskiej na tej podstawie, że jeden z rodziców dopuszcza się przestępstwa przeciwko rodzinie dziecka?

Choć nie wynika to wprost z przytoczonego artykułu, to jednak uznaje się, że jest możliwe pozbawienie władzy rodzicielskiej z tej przyczyny, że jeden rodzic dopuszcza się przestępstwa względem drugiego, nawet jeśli jego relacje i zachowanie wobec dziecka są prawidłowe. Przytoczone twierdzenie zostało wysnute po rozpoznaniu sprawy zabójstwa matki przez ojca.

Słuszne, wobec powyższego zatem jest, że należy przeanalizować kwestię, czy ze względu na dotychczasowe zachowanie i cechy osobowości rodzica, który dopuszcza się przestępstwa względem rodziny, daje on gwarancję właściwego wykonywania władzy rodzicielskiej czy władzy tej uchybił.

Sąd Najwyższy również zajął się tą kwestią. W jednym z postanowień, mając na względzie normy prawa międzynarodowego, wysnuł wniosek, że na rodzicach ciąży szczególny obowiązek, jakim jest wychowanie dziecka w rodzinie. Analizując dalej stanowisko Sądu Najwyższego, ojciec, który dopuścił się zabójstwa matki, niszczy środowisko rodzinne i stanowi to po jego stronie zaniedbanie obowiązków jakie ciążą na rodzicu, co w konsekwencji prowadzi do pozbawienia władzy rodzicielskiej.

Teza ta może odnosić się do wszystkich przestępstw przeciwko rodzinie dziecka, ze znęcaniem się nad matką dziecka włącznie.

Porady prawne adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych - on line lub telefonicznie

Czy wynagrodzenie z pracy dziecka jest dochodem rodziny

Experto24.pl

Fri, 01 Jun 2012 00:00:00 +0200

Dziecko, które uzyskuje dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców. Drugim obowiązkiem nałożonym na dziecko jest to, że dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie.

Nie trzeba spoglądać do kodeksu, aby wiedzieć, że rodzice i dzieci są zobowiązani do wzajemnego wsparcia. Jednak nie małe zaskoczenie może stanowić uregulowanie zawarte w art. 91 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jaką tym razem ustawodawca „niespodziankę” tam przewidział?

Otóż, zgodnie z powołanym przepisem, dziecko, które uzyskuje dochody z własnej pracy, powinno przyczyniać się do pokrywania kosztów utrzymania rodziny, jeżeli mieszka u rodziców. Drugim obowiązkiem nałożonym na dziecko, a wynikającym z tego samego artykułu, jest to, że dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie.

Mało kto z nas zdaje sobie sprawę, że takie obowiązki zostały uregulowane ustawą. Chęć pomagania rodzicom, czy przyczynianie się w sposób materialny do utrzymania rodziny, kojarzy się zazwyczaj z dobrą wolą dziecka lub z wpojonymi mu wartościami, a nie z kodeksowym zobowiązaniem.

Wskazane powyżej obowiązki dziecka nie zostały jednakże bezpośrednio obwarowane żadną sankcją z tytułu ich nie wypełnienia. Doktryna wskazuje jednak, że w sposób pośredni, sąd opiekuńczy może pozbawić dziecko, na gruncie art. 21 Kodeksu cywilnego, możliwości rozporządzania swoim zarobkiem.

Porady prawne adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych - on line lub telefonicznie

Należy mieć na względzie, że „pomoc”, którą dziecko jest obowiązane świadczyć, obejmuje czynności o charakterze pracy fizycznej w gospodarstwie domowym, gospodarstwie rolnym lub warsztacie rzemieślniczym.

Ponadto, świadczona pomoc nie może kolidować ze zdobywaniem odpowiednich kwalifikacji i przygotowaniem do obranego zawodu, oraz nie może wpływać ujemnie na rozwój fizyczny i umysłowy dziecka. Przeciwne podejście godziłoby bowiem w inną zasadę prawa rodzinnego i opiekuńczego, jaką jest dobro dziecka.

Dochód z majątku dziecka

Experto24.pl

Fri, 01 Jun 2012 00:00:00 +0200

Dochód z majątku dziecka powinien być, w głównej mierze, przeznaczony na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzeństwa, a nadwyżka zaś na uzasadnione potrzeby rodziny.

Rodzice, w ramach wykonywanej władzy rodzicielskiej, mogą sprawować zarząd nad majątkiem swojego dziecka, jeśli takowy majątek istnieje. Jednak nie jest już tak oczywiste to, że także i rodzice wszystkich czynności związanych z zarządem nad majątkiem dokonać nie mogą. Chodzi tutaj o czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, na których dokonanie zgodę musi wyrazić sąd opiekuńczy.

Ustawodawca nie określił dokładnie o jakich czynnościach w tym uregulowaniu mowa, lecz na pewno nie o przeznaczenie dochodów z tego majątku, gdyż to zostało określone w art. 103 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Zgodnie z powołanym artykułem, dochód z majątku dziecka powinien być, w głównej mierze, przeznaczony na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzeństwa, a nadwyżka zaś na uzasadnione potrzeby rodziny. Pierwsza część owego przepisu nie budzi wątpliwości, wiadomo co ustawodawca miał na myśli poprzez sformułowanie „utrzymanie i wychowanie dziecka”. Natomiast, „nadwyżka na uzasadnione potrzeby rodziny”, oznacza rodzinę jako całość, więc można z niej dokonywać na przykład zakupów artykułów codziennego użytku. Jeśli jednak nadal pozostaje nadwyżka, to choć nie wynika to wprost z przepisu, stanowi ona przysporzenie majątku dziecka.

Powyższemu uregulowaniu zarzuca się, że prowadzi do zatarcia granicy między majątkiem należącym do dziecka a majątkiem rodziców. Ponadto, sąd ma w takim wypadku, ograniczoną możliwość kontroli zarządzanym majątkiem, gdyż nie jest określony dokładnie zakres i skład majątku dziecka.

Podkreślić należy także, że w omawianym przepisie jest mowa o tzw. czystym dochodzie, a więc przychodzie od którego zostały odprowadzone zobowiązania publicznoprawne, np. podatki.

Granice stosowania kar cielesnych wobec dziecka

Experto24.pl

Fri, 01 Jun 2012 00:00:00 +0200

W obecnych czasach, gdy przemoc w rodzinie jest problemem bardzo powszechnym, coraz większy nacisk kładzie się na wychowanie dzieci bez stosowania represji fizycznych. Stanowisko w tym względzie zajął także polski ustawodawca.

Zgodnie z art. 96(1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, osoby sprawujące władzę rodzicielską lub opiekę nad małoletnim nie mogą stosować jakichkolwiek kar cielesnych. Takie uregulowanie jest zgodne z prawodawstwem międzynarodowym, oraz wiedzą psychologiczną w tym zakresie. Jakie, wobec powyższego, konsekwencje mogą ponieść rodzice lub opiekunowie za nieprzestrzeganie tego zakazu?

Oczywiście nie istnieją sztywne reguły, które jednoznacznie określą jakie, w przypadku zaistnienia przemocy w rodzinie, sankcje należy zastosować wobec opiekunów. Jest to zależne od rodzaju i intensywności naruszeń, skutków jakie ze sobą niosą oraz okoliczności konkretnej sprawy. Mając powyższe na względzie, na gruncie prawa rodzinnego, może to być:

• ograniczenie władzy rodzicielskiej, jeżeli sąd ponadto stwierdzi, że z naruszeniem łączy się zagrożenie dla dobra dziecka,
• pozbawienie lub zawieszenie władzy rodzicielskiej, o ile zostaną spełnione ku temu przesłanki z art. 110 i 111 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
• ograniczenie, zakaz lub zmiana kontaktów z dzieckiem.

Należy także pamiętać, że poza odpowiedzialnością wynikającą z przepisów prawa rodzinnego, możliwe jest również pociągnięcie do odpowiedzialności na gruncie przepisów prawa karnego za fizyczne i psychiczne znęcanie się nad dzieckiem oraz może powstać odpowiedzialność cywilna po stronie naruszyciela, gdyż nietykalność cielesna jest jednym z dóbr osobistych, uregulowanym w Kodeksie cywilnym. Stosowanie kar cielesnych może także skutkować konsekwencjami przewidzianymi w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

Niepełnoletni ojciec

Experto24.pl

Wed, 23 May 2012 00:00:00 +0200

Uznanie ojcostwa następuje w chwili, gdy mężczyzna od którego dziecko pochodzi złoży oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem danego dziecka. Następnie matka dziecka musi potwierdzić, w ciągu najbliższych trzech miesięcy od oświadczenia mężczyzny, że jest on ojcem tego dziecka. Oświadczenie o uznaniu dziecka można także złożyć przed sądem opiekuńczym lub konsulem.

Na pierwszy rzut oka, uregulowanie dotyczące uznania ojcostwa nie budzi wątpliwości. Problem pojawia się jednak, jeśli spojrzymy na art. 77 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Otóż, zgodnie z powołanym przepisem, oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może złożyć osoba, która ukończyła szesnaście lat, a ponadto, nie istnieją podstawy do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia. Automatycznie nasuwa się więc pytanie, co w sytuacji, gdy ojciec dziecka nie ukończył szesnastu lat, skoro takie przypadki zostania rodzicem są coraz częstsze?

W przypadku, gdy granica szesnastego roku życia nie zostanie przez ojca dziecka osiągnięta, wówczas uznanie ojcostwa poprzez złożenia oświadczenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wyłączone. W takiej sytuacji jedyną możliwością ustalenia ojcostwa pozostaje tryb sądowego postępowania, uregulowany w art. 84 i następnych Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Warto również wspomnieć, iż owo oświadczenie o uznaniu ojcostwa, które chce złożyć osoba pomiędzy szesnastym a osiemnastym rokiem życia, nie jest uzależniona od zgody przedstawiciela ustawowego. Takie uregulowanie wynika z osobistego charakteru tej czynności, która polega na stwierdzeniu faktu, dlatego powinna ona zostać dokonana przez osoby mające odpowiednią wiedzę na jej temat.

Domniemanie ojcostwa dziecka pozamałżeńskiego

Experto24.pl

Wed, 23 May 2012 00:00:00 +0200

Obecnie coraz więcej par decyduje się na dziecko przed zawarciem związku małżeńskiego. Jednak nie wszystkie ciąże są planowane, więc warto w tym miejscu przybliżyć, jak ustawodawca uregulował kwestię pochodzenia dziecka, które urodziło się w nieformalnym związku.

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, domniemywa się, że ojcem dziecka jest mężczyzna, który obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym oraz nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszy dniu przed urodzeniem się dziecka. Przyjęcie takiego domniemania ma bardzo istotne znaczenie w trakcie ustalenia ojcostwa, którego dochodzi się przed sądem.

Jednakże, jak większość domniemań, i to może zostać obalone. Podstawą do obalenia domniemania pochodzenia dziecka jest okoliczność, że matka w tym samym okresie obcowała także z innym mężczyzną i ojcostwo tego właśnie mężczyzny można uznać za bardziej prawdopodobne.

Uregulowanie kodeksu nie spotkało się jednak z aprobatą doktryny i zarzucono mu m.in. anachroniczność, gdyż w dobie powszechnych już badań DNA, nadal o pochodzeniu dziecka rozstrzyga się na podstawie prawdopodobieństwa. Kolejnym zarzutem wobec omawianego stanowiska ustawodawcy jest nierówność stron procesowych, która przejawia się w tym, że ciężar dowodu, a więc udowodnienie przeciwnego stanowiska, spoczywa na pozwanym, tak samo jak koszty procesu związane z ustaleniem ojcostwa.

Ponadto, w praktyce sądów daje się zauważyć stanowisko, że w sprawach o pochodzenie dziecka nie są możliwe przekształcenia podmiotowe (np. zmiana osoby pozwanego), więc inny mężczyzna, który także obcował z matką dziecka w okresie kiedy ta zaszła w ciążę, będzie występował w sprawie tylko jako świadek i nie mogą być zastosowane wobec niego żadne środki przymusu, aby poddał się badaniom DNA.