Fotoradary mogą być stacjonarne, przenośne albo zainstalowane w pojeździe bądź na helikopterze. Rejestrują za pomocą utrwalania obrazów naruszenia przepisów ruchu drogowego popełniane przez kierowców. Odnotowują wyłącznie dwa rodzaje naruszeń:
- przekraczanie dopuszczalnej prędkości,
- niestosowanie się do sygnałów świetlnych.
- obraz pojazdu, którym złamano przepisy ruchu drogowego;
- wizerunek kierowcy, jeżeli został zarejestrowany, oraz
- dane związane z naruszeniem:
-
numer rejestracyjny pojazdu, którym naruszono przepisy,
-
datę, czas oraz miejsce popełnienia naruszenia,
-
rodzaj naruszenia,
-
dane właściciela lub posiadacza pojazdu albo kierowcy,
-
numer identyfikacyjny fotoradaru.
Kto posługuje się tymi urządzeniami
Mandaty za wykroczenia zarejestrowane za pomocą fotoradarów mogą nakładać:
-
Inspekcja Transportu Drogowego (ITD),
-
w granicach gminy (na terenie zabudowanym) – straż gminna (miejska),
-
policja.
Policjanci posługują się tylko urządzeniami przenośnymi (np. tzw. suszarkami) przy pomiarach prędkości. Nie używają fotoradarów umieszczonych przy drogach na stałe.
ITD, policja i straż miejska bądź gminna prowadzą też postępowania w sprawach o wykroczenia polegające na przekroczeniu dopuszczalnej prędkości oraz niestosowaniu się do sygnałów świetlnych. Przeprowadzają czynności wyjaśniające, kierują do sądu wnioski o ukaranie, oskarżają przed sądem oraz wnoszą środki odwoławcze w trybie i w zakresie określonym w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.
Mandat nałożony przez fotoradar może być nieważny
Jeśli fotoradar nie spełnia określonych wymogów, mandat wystawiony na podstawie jego zapisów jest nieważny. Można odmówić jego przyjęcia, argumentując, że nie ma mocy prawnej. Jeżeli mimo to ITD, policja bądź straż miejska czy gminna skierują sprawę do sądu, ten umorzy postępowanie. Wśród warunków, które musi spełnić fotoradar, są:
-
zatwierdzenie typu,
-
świadectwo legalizacji pierwotnej,
-
znak drogowy, ostrzegający przed radarem,
-
odpowiednia obudowa oraz
-
wymagana lokalizacja.
Zatwierdzenie typu
Wszystkie urządzenia, którymi dokonuje się pomiarów urzędowych, muszą posiadać tzw. zatwierdzenie typu. Zatwierdzenia dokonuje, na podstawie badań prowadzonych przez uprawnione instytucje, prezes Głównego Urzędu Miar. Wydaje dokument, w którym określa m.in. zakres temperatur, w których urządzenie działa poprawnie, zakres pomiarowy prędkości i inne cechy danego modelu fotoradaru.
Jeżeli fotoradar posiada zatwierdzenie typu pozwalające mu na pracę w zakresie temperatur od -10°C do + 50°C, to nie ma podstaw do nałożenia kary, gdy temperatura przekracza te wartości. Uznaje się, że przy temperaturze niższej, np. przy -20°C, urządzenie nie jest wiarygodne, natomiast jego pomiary nie są miarodajne i nie dają podstaw do nałożenia kary.
Zatwierdzenie typu urządzenia to dokument, do którego każdy z nas ma prawo wglądu. Warto się z nim zapoznać przed podjęciem decyzji o przyjęciu bądź odmowie przyjęcia mandatu za wykroczenie zarejestrowane przez fotoradar.
Świadectwo legalizacji
Oprócz zatwierdzenia typu każdy fotoradar musi posiadać świadectwo legalizacji pierwotnej, a gdy ważność tego dokumentu upłynie – świadectwo legalizacji ponownej. Są to dokumenty wydawane przez dyrektora okręgowego urzędu miar dla konkretnego urządzenia. Muszą zawierać jego nazwę, numer seryjny oraz datę ważności legalizacji.
Po upływie ważności legalizacji fotoradar nie może być wiarygodnym urządzeniem, nakładającym mandaty za wykroczenia, które zarejestruje. Trzeba go wówczas ponownie zalegalizować. Świadectwo legalizacji fotoradaru powinno być udostępnione, jeśli tylko tego zażądamy. Warto domagać się tego przed podjęciem decyzji o uznaniu bądź nieprzyjęciu mandatu.
Lokalizacja fotoradaru
Istnieją bardzo precyzyjne przepisy, które mówią, gdzie powinny być zlokalizowane fotoradary, jak oznakowane i w jaki sposób mają dokonywać pomiarów. Jeżeli którakolwiek z tych zasad zostanie naruszona, istnieje podstawa do podważenia wiarygodności i zgodności
z prawem przeprowadzonego pomiaru. Możemy wówczas odmówić przyjęcia mandatu.
Zgodnie z przepisami stacjonarne urządzenia rejestrujące mogą być instalowane m.in. na odcinkach dróg:
- krętych,
- w remoncie lub przebudowie,
- w obszarze zabudowanym,
- ekspresowych i autostrad pomiędzy węzłami,
- w tunelach oraz na mostach.
Nie można się więc bronić przed mandatem nałożonym przez fotoradar, argumentując, że ulica była remontowana.
Musi być znak
Każdy stacjonarny fotoradar powinien być poprzedzony znakiem drogowym D-51 „automatyczna kontrola prędkości”:
Znak ten umieszcza się przed fotoradarem w odległości:
-
od 100 m do 200 m – na drogach o dopuszczalnej prędkości do 60 km/h,
-
od 200 m do 500 m – na drogach o dopuszczalnej prędkości powyżej 60 km/h z wyjątkiem dróg ekspresowych i autostrad,
-
od 500 m do 700 m – na drogach ekspresowych i autostradach.
Podstawa prawna:
- artykuł 129b ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.),
- rozporządzenie ministra infrastruktury z 17 czerwca 2011 r. w sprawie warunków lokalizacji, sposobu oznakowania i dokonywania pomiarów przez urządzenia rejestrujące (Dz.U. nr 133, poz. 770),
- rozporządzenie ministra infrastruktury z 22 czerwca 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. nr 133, poz. 772).
Marcin Radomski, praktyk specjalizujący się w przepisach transportowych, trener i szkoleniowiec
Zobacz także: