Ubezpieczyciel zawsze zaczyna procedurę likwidacji szkody od oględzin
pojazdu. Protokół weryfikacji uszkodzeń, które znajdzie, będzie podstawą do
ustalenia wysokości wypłaty odszkodowania na naprawę samochodu. Aby właściwie
ustalić koszty naprawy pojazdu, zakłady ubezpieczeń wykorzystują
specjalistyczne programy, służące do kalkulacji napraw.
Na podstawie protokołu oględzin likwidator wprowadza do
systemu dane pojazdu:
- markę i model,
- numer rejestracyjny,
- numer nadwozia,
- datę pierwszego
dopuszczenia pojazdu do ruchu,
- rok produkcji,
- przebieg.
Kalkulacja ustalona w oparciu o te informacje służy
ubezpieczycielowi do oszacowania, czy wystąpiła szkoda częściowa, czy
całkowita. Od tego zależy sposób naprawienia uszkodzeń. Możemy więc dostać
odszkodowanie pozwalające przywrócić pojazd do stanu sprzed wypadku lub
świadczenie będące różnicą pomiędzy wartością pojazdu a wraku. Jeśli nie da się
przywrócić stanu poprzedniego lub byłoby to zbyt trudne bądź kosztowne,
poszkodowany może żądać wyłącznie zapłaty w gotówce. Oznacza to, że jeśli
zakład ubezpieczeń ustali szkodę całkowitą, możemy w zamian za żądanie naprawy
pojazdu otrzymać jedynie pieniądze.
Szkoda częściowa
Ustalenie jaka szkoda wystąpiła w pojeździe zależy od
wysokości kosztów jego naprawy. W przypadku ubezpieczeń OC szkoda częściowa
występuje, gdy istnieje możliwość naprawienia pojazdu, a koszt naprawy będzie
niższy niż wartość samochodu.
Dane dotyczące uszkodzeń pojazdu, po ustaleniu wartości
części zamiennych, kosztu robocizny oraz stawki za roboczogodzinę (rg.)
wprowadza się do wymienionych wcześniej programów kalkulacyjnych.
Na podstawie rozliczenia kosztorysowego ubezpieczyciel
wypłaca odszkodowanie poszkodowanemu, który decyduje, czy naprawi pojazd, a
jeśli tak, to gdzie. Możliwe jest także rozliczenie bezgotówkowe. Upoważnia się
wówczas warsztat samochodowy do wykonania prac i dokonania rozliczenia
bezpośrednio z zakładem ubezpieczeń.
Większa wartość samochodu
Jeżeli podstawą do wyliczenia ubezpieczenia będzie wartość
części oryginalnych, może doprowadzić to do wzrostu wartości pojazdu. Wówczas
ubezpieczyciel może obniżyć odszkodowanie o tę kwotę.
Analizując kosztorys naprawy, warto zwrócić uwagę, czy
ubezpieczyciel przyjął dobrą wartość części zamiennych, sprawdzając ich cenę
chociażby na portalach aukcyjnych.
Odszkodowanie a VAT
W przypadku gdy poszkodowanym jest osoba fizyczna, która nie
ma możliwości odliczenia VAT, wysokość wypłaconego odszkodowania na naprawę
samochodu powinna więc uwzględniać również podatek, zgodnie z aktualną stawką.
W przypadku podatników VAT, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 22 kwietnia
1997 r. (III CZP 14/97), „odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika
VAT (tj. prowadzącego działalność gospodarczą) na skutek zniszczenia rzeczy,
ustalone według ich ceny, nie obejmuje podatku mieszczącego się w tej cenie, w
zakresie, w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o kwotę
podatku naliczonego przy nabyciu przedmiotu”.
Szkoda całkowita
Jeśli kosztorys wykaże, że naprawa pojazdu jest niemożliwa
lub jej koszt przekracza wartość samochodu, dostaniemy odszkodowanie
odpowiadające różnicy wartości pojazdu przed szkodą oraz wraku. W przypadku
ubezpieczeń autocasco szkoda całkowita może być definiowana odmiennie.
Ubezpieczyciel ma prawo ustalić w ogólnych warunkach ubezpieczenia, że np. gdy
wartość naprawy wynosi 70% wartości pojazdu, przyjmuje się wystąpienie szkody
całkowitej.
Podstawą wyceny auta powinien być taki sam model samochodu o
identycznych parametrach techniczno-eksploatacyjnych. Zdarza się, że w
kalkulacji nie uwzględniono dodatkowych elementów wyposażenia lub bezpodstawnie
zastosowano wysoki współczynnik korekty ujemnej. Przy stosowaniu tych ostatnich
ubezpieczyciele posiłkują się m.in. instrukcjami wprowadzonymi przez
stowarzyszenia rzeczoznawców samochodów (np. „Instrukcja określania wartości
pojazdów nr 1/2009 z 12 lutego 2009 r.”). Zgodnie z nimi na zmniejszenie
wartości pojazdu wpływają:
- data pierwszej rejestracji,
- wcześniej dokonywane
naprawy powypadkowe lub eksploatacyjne,
- zakup pojazdu poza
granicami kraju.
Odrębną kwestią jest wycena pozostałości, czyli pojazdu
uszkodzonego. Jeśli ubezpieczyciel oszacuje wrak na kwotę wyższą niż
rzeczywista, żądajmy dokonania dopłaty do przyznanego odszkodowania.
Dokonywana przez ubezpieczycieli likwidacja szkód w
pojeździe często budzi wiele wątpliwości ich właścicieli. Warto więc
szczegółowo analizować kosztorys, przede wszystkim zweryfikować wartość i
rodzaj zastosowanych części zamiennych, przyjętego czasu robocizny i stawki za
roboczogodzinę, a także sprawdzić, czy uwzględniono podatek, gdy właścicielem
pojazdu jest osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą.
Justyna Halaś, główny specjalista-kontroler jakości Votum SA
Zobacz także:
