Dla osób, które przechodzą na emeryturę ustalaną na tzw. dotychczasowych zasadach, ZUS ustala podstawę wymiaru świadczenia. Dokonuje tego, mnożąc wskaźnik wysokości tej podstawy (wypadkową zarobków wnioskodawcy z wybranych lat kalendarzowych oraz przeciętnych płac z tych lat) przez aktualną kwotę bazową. Podstawa wymiaru emerytury, co do zasady, może być obliczona przy uwzględnieniu wynagrodzeń wnioskodawcy z:
-
10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia poprzedzającego rok zgłoszenia wniosku o emeryturę lub
-
20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu ubezpieczenia poprzedzającego rok zgłoszenia wniosku.
Podstawa wymiaru emerytury może być następnie przeliczona. Przeliczenie to niekiedy okaże się korzystne zwłaszcza dla osób, które pracowały po przyznaniu świadczenia i uzyskiwały wysokie zarobki. W takim przypadku ZUS może im ponownie ustalić podstawę wymiaru z zastosowaniem nowej kwoty bazowej, która na ogół jest wyższa od ,,bazówki” przyjętej do poprzedniego obliczenia emerytury. Aby skorzystać z tej możliwości, wnioskodawca musi:
-
wskazać do ponownego ustalenia podstawy wymiaru zarobki przypadające w całości lub w części po przyznaniu świadczenia,
-
wnioskować o obliczenie podstawy wymiaru emerytury z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia lub z 20 dowolnych lat z całego okresu ubezpieczenia sprzed roku złożenia tego wniosku,
-
legitymować się wyższym wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru z nowo wskazanego okresu w stosunku do wskaźnika obliczonego poprzednio (wskaźnik ten to stosunek zarobków do przeciętnych płac podzielony przez liczbę lat uwzględnionych w podstawie wymiaru).
Ostatni z tych warunków nie jest wymagany, gdy emeryt, od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o przeliczenie jego podstawy wymiaru, nie pobrał emerytury (nawet za jeden miesiąc) wskutek zawieszenia prawa do tego świadczenia. Ponadto ZUS nie wymaga wyższego wskaźnika, jeśli świadczeniobiorca wskazuje do ponownego ustalenia podstawy wymiaru zarobki osiągnięte w całości po przyznaniu emerytury, a nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynosi co najmniej 130%.
Obliczenie (a także przeliczenie) przez ZUS podstawy wymiaru emerytury z określonych lat jest możliwe pod warunkiem przedłożenia przez wnioskodawcę dokumentów potwierdzających jego wynagrodzenia przysługujące za te lata. W tym celu powinien on zwrócić się do swojego pracodawcy o wystawienie dokumentu potwierdzającego uzyskane zarobki.
Pracodawcy mają obowiązek wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości. Płatnik składek jest też zobowiązany do wystawienia zaświadczenia o wysokości przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, wypłaconego za okresy, za które przysługuje ten przychód, a także o wysokości wypłaconych wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, świadczeń i zasiłków oraz innych należności, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej.
