1 października 2013 r. wejdzie w życie zmiana przepisów, korzystna dla osób, które w określonych latach kalendarzowych pozostawały w ubezpieczeniu tylko przez część roku. Będą mogły skorzystać z niej także osoby, którym ZUS ustalił już kapitał początkowy.
Kapitał początkowy odzwierciedla przebieg kariery zawodowej osoby ubezpieczonej przed 1 stycznia 1999 r. Ustala się go mnożąc kwotę tzw. hipotetycznej emerytury, która przysługiwałaby jej na koniec 1998 roku przez 209 miesięcy. Hipotetyczną emeryturę ZUS ustala podobnie jak emeryturę obliczaną na tzw. dotychczasowych zasadach, choć z pewnymi odmiennościami. Emerytura ta stanowi sumę trzech składników:
- 24 proc. kwoty bazowej z II kwartału 1998 r. (tj. 1220,89 zł) x współczynnik p (tzw. część socjalna emerytury hipotetycznej),
-
po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych (część emerytury hipotetycznej należna za okresy składkowe),
-
po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych (część emerytury hipotetycznej należna za okresy nieskładkowe).
Jednym z czynników decydujących o wysokości kapitału początkowego jest więc podstawa wymiaru emerytury hipotetycznej. Do obliczenia tej podstawy wnioskodawca może podać wynagrodzenia z 10 kolejnych lub 20 dowolnie wybranych lat kalendarzowych przypadających przed 1 stycznia 1999 r. W ściśle określonych przypadkach może też wskazać zarobki z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu.
Ustalając podstawę wymiaru emerytury hipotetycznej ZUS porównuje zarobki wnioskodawcy z wybranych lat kalendarzowych do przeciętnych wynagrodzeń z tych lat. Sumę uzyskanych w ten sposób wskaźników dzieli następnie przez liczbę lat uwzględnionych przy ustalaniu podstawy wymiaru, obliczając tym samym wskaźnik wysokości tej podstawy. Na koniec mnoży ten wskaźnik przez kwotę bazową obowiązującą w II kwartale 1998 r. (1220,89 zł).
Od 1 października 2013 r. przepisy będą przewidywać jednak wyjątek od przedstawionych wyżej zasad ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego, korzystny dla osób, które w określonych latach kalendarzowych pozostawały w ubezpieczeniu jedynie przez część roku. Obliczając im procentowy stosunek wynagrodzenia do przeciętnej płacy za taki rok, ZUS będzie musiał uwzględnić przeciętne miesięczne wynagrodzenie wyłącznie za te miesiące, w których pozostawały w ubezpieczeniu. Do sumy tych wynagrodzeń porówna następnie łączną kwotę zarobków danej osoby w niepełnym roku ubezpieczenia.
Nowe regulacje będą miały również zastosowanie do osób, którym ZUS ustalił już kapitał początkowy. W celu ponownego wyliczenia tego kapitału powinny wystąpić z wnioskiem w tej sprawie.
Podstawa prawna:
- art. 15 oraz art. 174-177 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.),
- art. 1-3 ustawy z 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 960).
Marek Opolski, ekspert od emerytur i rent
Zobacz także: