Przepisy przewidują obowiązek wystawienia przez pracodawcę dokumentu potwierdzającego okresy pracy w szczególnych warunkach bez względu na to, kiedy zostały przebyte. Dla pracownika istotne jest poświadczenie tych okresów, które miały miejsce przed 1 stycznia 2009 r. Wykonywanie pracy szczególnej po 31 grudnia 2008 r. nie może być uwzględnione przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury.
Prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych
warunkach mogą uzyskać – co do zasady – osoby urodzone przed 1 stycznia
1949 r. Urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. mają
możliwość nabycia takich uprawnień, o ile wszystkie warunki wymagane do
uzyskania tego świadczenia od osób urodzonych przed 1949 rokiem
spełnili do 31 grudnia 2008 r. oraz nie przystąpili do otwartego
funduszu emerytalnego albo złożą wniosek o przekazanie środków
zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za
pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.
Urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy nie ukończyli wcześniejszego
wieku emerytalnego do końca 2008 roku, mogą nabyć prawo do wcześniejszej
emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach po ukończeniu
tego wieku, o ile wymagany staż ubezpieczeniowy oraz odpowiedni (na ogół
15-letni) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach posiadali na 1
stycznia 1999 r.
Zasadą jest, że okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach powinny
zostać udowodnione świadectwem pracy wystawionym przez pracodawcę po
ustaniu zatrudnienia na podstawie posiadanej dokumentacji osobowej.
Wskazując w świadectwie pracy okres zatrudnienia w szczególnych
warunkach na określonym stanowisku pracodawca powinien powołać się na
rodzaj pracy wymieniony w odpowiednim wykazie, dziale i pozycji
rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze.
Nieco szerszy zakres informacji, które należy
zamieścić, obowiązuje w przypadku zakładów pracy, które stosowały
(stosują) tzw. resortowe wykazy prac w szczególnych warunkach,
zamieszczone w zarządzeniach i uchwałach właściwych ministrów,
kierowników urzędów centralnych lub związków spółdzielczych.
Pracodawcy,
którzy stosowali takie wykazy, wystawiając świadectwo pracy muszą
powołać się nie tylko na rodzaj pracy wykonywanej w szczególnych
warunkach według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia z 7 lutego 1983
r., ale również określić stanowisko pracy wymienione w wykazie, dziale,
pozycji i punkcie odpowiedniego zarządzenia resortowego lub uchwały.
Informacje te mogą potwierdzić w świadectwie wykonywania pracy w
szczególnych warunkach, wystawionym według załącznika do wspomnianych
przepisów resortowych.
Podstawa prawna:
- art. 46, art. 125–125a, art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.:
Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.),
- § 1–2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.w sprawie
wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 ze zm.).
Marek Opolski, specjalista w zakresie emerytur i rent
Zobacz także: