Wysokość, sposoby obliczania oraz opodatkowanie odpraw emerytalno-rentowych 

Odprawa emerytalno-rentowa jest świadczeniem jednorazowym. Odprawy nie otrzyma pracownik przechodzący na rentę rodzinną albo na świadczenie przedemerytalne. Uzyskanie prawa do odprawy emerytalno-rentowej uzależnione jest m.in. od ustania stosunku pracy. Może to nastąpić za porozumieniem stron, w trybie wypowiedzenia lub bez wypowiedzenia. Odprawa może też przysługiwać w razie wygaśnięcia umowy okresowej. Prawo do odprawy emerytalno-rentowej nie przysługuje w sytuacji, jeśli pracodawca rozwiąże umowę o pracę w trybie bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. dyscyplinarka).

Najprostsza sytuacja wystąpi wówczas, gdy pracownik otrzymuje wynagrodzenie, na które składają się tylko składniki określone w stałych miesięcznych stawkach. W takim przypadku podstawę wymiaru odprawy emerytalno-rentowej będzie stanowić wynagrodzenie w wysokości należnej w miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do tej odprawy. W przypadku składników zmiennych przysługujących za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc do podstawy wymiaru odprawy emerytalno-rentowej przyjmuje się przeciętną wysokość tych składników z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do odprawy (ustania stosunku pracy w związku z przejściem na świadczenie emerytalno-rentowe). Przy obliczeniach nie uwzględnia się miesiąca, w którym pracownik nabył prawo do odprawy.

Odprawy emerytalno-rentowe są przychodem ze stosunku pracy. Nie są więc zwolnione z podatku PIT – nalicza się od nich podatek dochodowy na ogólnych zasadach. Od odpraw tych nie trzeba natomiast naliczać składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zdarza się, że pracodawcy często też kupują pracownikom odchodzącym na emeryturę upominki ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Postępowanie to jest nieprawidłowe. Środki funduszu mogą być przeznaczone tylko na działalność socjalną, a zakup upominku pracownikowi odchodzącemu na emeryturę nie kwalifikuj się do takiej działalności. Zakup taki może być zakwestionowany w razie kontroli skarbowej. Upominki tego rodzaju mogą być kupowane ze środków obrotowych firmy.

Bogdan Majkowski, specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

• Warto ubiegać się o przyznanie emerytury częściowej
• Pracodawca pomaga w przygotowaniu dokumentacji emerytalnej
• Samorządowcy otrzymują wyższe odprawy emerytalne