Obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z umowy zlecenia istnieje tylko wówczas, gdy wynagrodzenie pracownika z umowy o pracę jest niższe od minimalnego (aktualnie 1.600 zł). W takim przypadku pracownik wykonujący jednocześnie umowę zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym zarówno z umowy o pracę, jak i z umowy zlecenia. W art. 9 ust. 1a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, regulującym kwestie zbiegów tytułów do ubezpieczeń, mowa jest o podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przeliczeniu na okres miesiąca.
Interpretacja tego przepisu jest jednak taka, że decyduje nie podstawa wykazana w raporcie ZUS RCA składanym za dany miesiąc (czyli wynagrodzenie wypłacone w danym miesiącu), ale wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę. Jeżeli więc wynagrodzenie pracownika określone w umowie o pracę jest wyższe lub równe minimalnemu, a w danym miesiącu z powodu choroby jego pensja (stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne) będzie niższa od minimalnej, to i tak w tym miesiącu z innych tytułów osoba ta podlega dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.